Ένας μικρός (…και άσχετος) πρόλογος του μεταφραστή

Το καλοκαίρι του 2012 βρέθηκα με παρέα στο Λονδίνο. Ήταν το τέλος μίας εποχής.
Ένας από τους σταθμούς στην περιπλάνηση στην πόλη ήταν και το βιβλιοπωλείο του British Film Institute. Εκεί ανακάλυψα μια ποιητική συλλογή του Abbas Kiarostami. Ήταν μια δίγλωσση έκδοση με τα ποιήματα στο πρωτότυπο και τη μετάφραση στα αγγλικά. Γυρνώντας στην Ελλάδα μετάφρασα κάποια από αυτά στα ελληνικά, "παίζοντας" με τις δυνατότητες που δίνουν τα διαδικτυακά εργαλεία, αντιπαραβάλλοντας την απόδοση στα αγγλικά με το πρωτότυπο στα ιρανικά.
Έστειλα τη μετάφραση σ’ ένα γνωστό λογοτεχνικό περιοδικό. Ύστερα από κάποιους μήνες, περιχαρής, αγόρασα το περιοδικό, με  την αναφορά στο εξώφυλλο στον Abbas Kiarostami. Διαβάζοντας ξανά, μήνες μετά, τα ποιήματα βρέθηκα στη δυσάρεστη θέση να μην τα αναγνωρίζω. Ανατρέχοντας στο υπολογιστή μου ανακάλυψα πως ό,τι διάβαζα στο περιοδικό ως μεταφρασμένο από μένα δεν ήταν. Τα ποιήματα που δημοσιευόταν δεν ήταν ό,τι έστειλα, είχαν μεταφραστεί από κάποιον άλλο. Και για κάποιον άγνωστο για μένα λόγο έφεραν την υπογραφή μου ως μεταφραστή. Διαμαρτυρήθηκα στον εκδότη και γνωστό συγγραφέα.
Μου απάντησε με ένα μήνυμα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο:
«Αγαπητέ Δημήτρη,
χρόνια τα είχα στα χέρια μου (τους στίχους του Κιαροστάμι)
και δεν ήξερα ποιος είναι ο μεταφραστής.
Όταν αποθηκεύονται και δεν έχουν στο κείμενο όνομα
χάνεται πια ο αποστολέας.
Τέλος πάντων»
Ό,τι ακολουθεί παρέμεινε από τότε αδημοσίευτο. 
Και δημοσιεύεται σήμερα, πρώτη επέτειο του θανάτου του Abbas Kiarostami, ως ένα μικρό μνημόσυνο…

Δ.Μ.

Περπατώντας με τον άνεμο

Χιονίζει
Χιονίζει
Χιονίζει.
Η μέρα τελειώνει.
Χιονίζει.
Νύχτα.

Οι πατημασιές ενός διαβάτη στο χιόνι.
Πήγε για δουλειά;
Επιστρέφει;
Από αυτόν τον δρόμο;

Το χιόνι
γρήγορα λειώνει.
Σύντομα αυτές οι πατημασιές
Θα χαθούν,
Μικρές και μεγάλες.

Ένα άσπρο περιστέρι
Χάνεται στα άσπρα σύννεφα.
Μια χιονισμένη μέρα.

Μια κηλίδα χιονιού.
Αναμνηστικό ενός μακρύ χειμώνα,
Στις αρχές της άνοιξης…

Η γυναίκα με τα άσπρα μαλλιά
Βλέποντας τις ανθισμένες κερασιές:
«Ήρθε η άνοιξη των γηρατειών μου;»

Από μια χαραματιά ενός μαύρου ουρανού
Μια σταγόνα φωτός
Πέφτει
Στης άνοιξης τους πρώτους ανθούς.

Μέσα σε χιλιάδες ανθισμένες κερασιές
Η μέλισσα
Διστάζει.

Ένα κόκκινο μήλο
Κάνει χίλιες περιστροφές
Στον αέρα
Και πέφτει
Στα χέρια ενός παιδιού που παίζει.

Πριν την αυγή.
Η αράχνη
Ήδη έπιασε δουλειά.

Βλάστησε
Άνθισε
Μαράθηκε
Και έπεσε στο χώμα.
Κανένας δεν το είδε.

Η αράχνη
Σταματά
Και κάνει ένα διάλειμμα
Για να δει τον ήλιο να ανατέλλει.

Ανοιξιάτικο μεσημέρι.
Η μέλισσα
Επιβραδύνει.

Το φως του φεγγαριού
Λειώνει
Τον λεπτό πάγο στο παλιό ποτάμι.

Μια γυναίκα ξύπνια ξαπλωμένη
Δίπλα σ’ ένα άνδρα που κοιμάται.
Ούτε ελπίδα για ένα χάδι.

Απόγευμα του φθινοπώρου.
Το φύλλο της συκομουριάς
Πέφτει μαλακά
Και ξεκουράζεται
Κάτω από τη σκιά του.

Μια σταγόνα βροχής
Κυλλά από τα φύλλα του πυξαριού
Και πέφτει στο λασπωμένο ποτάμι.

Καθώς ο άνεμος φυσά δυνατά
Ποιανού φύλλου είναι η σειρά
Για να πέσει κάτω;

Ένας ταξιδιώτης εξαντλημένος
Μόνος στο δρόμο για το σπίτι του.
Λίγες παρασάγγες
Από τον προορισμό του.

Μια στιγμή μετά τη βροχή
Το φεγγάρι
Λάμπει πάνω στις βρεγμένες πυξαρίες.

Ένα μικρό λουλούδι χωρίς όνομα
Ανθίζει μόνο του
Στη χαράδρα ενός τεράστιου βουνού.

Η βοή ενός κεραυνού
Πάνω από το χωριό
Διακόπτει
Το γαύγισμα ενός σκύλου.

Νύχτα χωρίς αστέρια.
Μαύρο σκυλί
Γαβγίζει
Στο νεοφερμένο.

Ο δίσκος του ήλιου
Χλωμός
Στην ανατολή
Καθώς η ομίχλη πέφτει.

Φθινοπωρινή λιακάδα.
Μια σαύρα σε ετοιμότητα
Στο πλίθινο τοίχο.

Κουκουνάρια
Πέφτουν
Το ένα μετά το άλλο
Από το δυνατό άνεμο του φθινοπώρου.

Καταρρακτώδης βροχή
Πάνω στα ξερά δένδρα.
Από μακριά το κρώξιμο ενός κορακιού.

Ο άνεμος
Κόβει το μικρό σύννεφο
Σε δύο κομμάτια:
Το ένα προς τη δύση, το άλλο προς την ανατολή
Το μεσημέρι μιας μέρας χωρίς βροχή.

Η πυκνή ομίχλη της αυγής
Πάνω από ένα χωράφι με βαμβάκι.
Ο ήχος ενός κεραυνού μακριά.

Πέμπτη μέρα με συννεφιά
Τα ηλιοτρόπια
Χαμηλώνουν τα κεφάλια τους και ψιθυρίζουν.

Χιόνι πέφτει
Από τα μαύρα σύννεφα
Με την λευκότητα του χιονιού

Μέσα στο ιερό
Έκανα χιλιάδες σκέψεις
Και όταν έφυγα
Είχε χιονίσει.

Νύχτες
      Ατελείωτες
Μέρες
      Ατελείωτες
Ζωή
      Σύντομη.

Γαλάζια βροχή
Πάνω στις ανθισμένες κερασιές.
Χρωματισμένοι ανθοί
Στο ανοιξιάτικο ηλιοβασίλεμα.

Μέσα στην κοινότητα των κερασιών
Μια δεν ανθίζει
Από μονή της, μόνη.

Καθώς πέφτει η βροχή
Τα ηλιοτρόπια
Ακουμπούν τα κεφάλια τους.

Ένα μικρό μήλο
Επιπλέει στριφογυρίζοντας
Στη βάση ενός μικρού καταρράκτη.

Ο Αμπάς Κιαροστάμι/ Abbas Kiarostami ( Τεχεράνη, 1940) είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Στην φιλμογραφία του μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται και οι ταινίες Μέσα στους ελαιώνες/ Through the Olive Trees (1994), Γεύση του κερασιού/ Taste of Cherry (1997), Ο άνεμος θα μας πάρει / The Wind Will Carry Us (1999).
Αφετηρία για μια ταινία του Abbas Kiarostami είναι πάντα ένα περιστατικό που έχει παρατηρήσει στην πραγματική ζωή. Η κινηματογράφηση σε πραγματικούς χώρους, η συμμετοχή ερασιτεχνών ηθοποιών, ο αυτοσχεδιαστικός χαρακτήρας της σκηνοθεσίας, η σχέση φυσικού τοπίου και ανθρώπου, η εμμονή στην ανθρώπινη φιγούρα και στο ανθρώπινο πρόσωπο, η καθαρή και λιτή αφηγηματική γραμμή, η απλότητα ως σκηνοθετικό ύφος και ο βαθύτατος ουμανιστικός χαρακτήρας των ταινιών αποτελούν τα στοιχεία που συγκροτούν το κινηματογραφικό πρόσωπο του Abbas Kiarostami.

Απόδοση από τα αγγλικά Δημήτρης Μπάμπας.
(Από τη δίγλωσση έκδοση στην περσική –αγγλική, Walking with the Wind, Έκδοση Harvard University Press 2001 (μετάφραση αγγλικά Ahmad Karimi-Hakkak & Michael Beard))