O Rudolph Maté/ Ρούντολφ Ματέ υπήρξε ένας από τους πλέον σημαντικούς οπερατέρ- διευθυντές φωτογραφίας της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ. Ήταν αυτός που φωτογράφισε τη κλασική ταινία Τζίλντα/ Gilda (1946)», αλλά και κλασικές ταινίες όπως τα To Be or Not to Be (1942), Stella Dallas (1937), Love Affair (1939), Cover Girl (1943). Επιπλέον είναι και ο κινηματογραφιστής που πέρασε στη σκηνοθεσία και με την ταινία του D.O.A./ Dead on Arrival, το 1950, έμεινε στην ιστορία ως ο δημιουργός ενός από τα κορυφαία φιλμ νουάρ.
Γεννημένος το 1898, στην Κρακοβία, ο πολωνικής καταγωγής Ρούντολφ Μάγερ (όπως ήταν το κανονικό του όνομα), μπήκε στο χώρο του κινηματογράφου αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, αρχικά σαν βοηθός οπερατέρ κάμεραμαν στην Ουγγαρία και στη συνέχεια σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, συνεργαζόμενος συχνά με την επίσης σημαντικό διευθυντή φωτογραφίας Karl Freund.
Ο Rudolph Maté έγινε ευρύτερα γνωστός στο χώρο του ευρωπαϊκού σινεμά όταν συνεργάστηκε με τον παραγωγό Έριχ Πρόμερ στην ταινία Peter the Pirate (1925) και αργότερα με τον Carl Dreyer/ Καρλ Ντράιερ στην ταινία του Vampyr (1932). Ο Dreyer εντυπωσιασμένος από το αποτέλεσμα τού ανέθεσε τη διεύθυνση φωτογραφίας στην κλασική του ταινία «La Passion de Jeanne d'Arc».
Μετά τη συνεργασία του με τον Fritz Lang στην ταινία Liliom (1934) και με τον René Clair στο Le dernier milliardaire (1934), ο Rudolph Maté μετακόμισε στο Χόλυγουντ, και εκεί για δώδεκα χρόνια εργάστηκε ως διευθυντής φωτογραφίας πριν περάσει το 1947 στη σκηνοθεσία με την ταινία I had to be you».
Μεταξύ των ταινιών που γύρισε ως διευθυντής φωτογραφίας ξεχωρίζουν και οι κωμωδίες του Harry Lachman με ήρωες τους Χονδρό & Λιγνό/ Laurel & Hardy όπως το Our Relations (1936).
Μετά το D.O. A. , η συνέχεια της σκηνοθετικής του διαδρομής, δεν υπήρξε εξίσου συναρπαστική. Από τις ταινίες που γύρισε τα επόμενα χρόνια ξεχωρίζουν το γούεστερν σε σινεμασκόπ The Violent Men/ Βίαιος Άντρας» (1955) και η ιστορική περιπέτεια The 300 Spartans/ Οι 300 Σπαρτιάτες (1962) που γυρίστηκε στην Πελοπόννησο.
Πέθανε από καρδιακή προσβολή το 1964.
Σχετικά με την ταινία D.O.A.
Έχοντας μια αφετηρία πρωτότυπη και γεμάτη εντάσεις, από τις πιο εντυπωσιακές για φιλμ νουάρ, το D.O.A. είναι ταυτόχρονα και αστυνομικό θρίλερ αλλά και ένα ζοφερό, μηδενιστικό μελόδραμα.
(…) Σε σχέση με την πρωτότυπη γερμανική ταινία, το Der Mann, Der Seinen Morder Sucht (1931) του Robert Siodmak, το σενάριο είναι αλλαγμένο, έτσι ώστε να παραπέμπει στη σκοτεινή εικόνα της σύγχρονης μεταπολεμικής Αμερικής και της αναδυόμενης της μεσαίας τάξης των σκληρά εργαζομένων υπαλλήλων αλλά και των ανθρώπων των επιχειρήσεων. Το D.O.A. εστιάζει σε ανθρώπους που παγιδεύονται, από δυνάμεις που δεν μπορούν να ελέγξουν. Εστιάζει επίσης σε ακόμη και σε εκείνους που πιστεύουν ότι είναι απρόσβλητοι από την τραγωδίες της ζωής, όπως συμβαίνει και με τον ήρωα της ταινίας. Είναι τα υπαρξιακά στοιχεία της ταινίας που αιχμαλωτίζουν τη φαντασία. Στο κέντρο της ταινίας υπάρχει το θύμα μιας δολοφονίας, που λειτουργώντας σαν ντετέκτιβ προσπαθεί να διαλευκάνει τη δική του δολοφονία.
(…) Ο «καταραμένος» κεντρικός χαρακτήρας είναι σαφώς διαφορετικός από τους περισσότερους πρωταγωνιστές σε φιλμ νουάρ, με την έννοια ότι είναι εντελώς απερίσκεπτος και συχνά παίρνει επικίνδυνα ρίσκα. Εξάλλου, ούτως ή άλλως, δεν έχει τίποτα να χάσει αφού έτσι και αλλιώς είναι καταδικασμένος σε θάνατο. Ο Edmond O'Brien ερμηνεύει ιδανικά το ρόλο, και γι’ αυτόν ο Eddie Muller στο βιβλίο του The Lost World of Film Noir (εκδ. St. Martin's Griffin) γράφει: «Αντιλαμβανόμενος ότι η μπερδεμένη πλοκή είναι κάτι περισσότερο από μια διαδοχή φλύαρων σκηνών ανάκρισης, ο σκηνοθέτης Rudolph Mate έδωσε στον O'Brien το ελεύθερο για να παρουσιάσει την όλη κατάσταση με ρυθμούς πυρετώδεις. Ο O'Brien απέδωσε τον ρόλο του σαν να ήταν σε κινουμένα σχεδία τύπου Daffy Duck. Μπαινοβγαίνει στα δωμάτια, με κινήσεις όπως αυτές των ηρώων στα κινούμενα σχέδια. Σχεδόν γλιστρά στους διαδρόμους, σαν να βρίσκεται σε ταινία του Chuck Jones (σ.τ.ε. σκηνοθέτης ταινιών κινουμένων σχεδίων). Ο O'Brien είναι σε κατάσταση υπερθέρμανσης και δεν μπορεί να μείνει ακίνητος ούτε μια στιγμή».
(πηγή wikipedia, tcm.com και αποσπάσματα από μια κριτική του Ozus' World Movie Reviews (Dennis Schwartz). Επιμέλεια Δ.Μ.)
