ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ ΚΑΙ Η ΖΩΗ
Γιατί κάνω ταινίες; Διότι, πολύ απλά, αυτό ξέρω να κάνω, μάλιστα το κάνω ανέξοδα και γρήγορα. Λειτουργεί θεραπευτικά το γράψιμο. Με βοηθά να διώχνω τις κακές σκέψεις. Ο κινηματογράφος για μένα είναι μια δουλειά σαν όλες τις άλλες, κι ας μην σηκώνομαι το πρωί, κι ας μην αρχίζω τις συναντήσεις με συνεργάτες και ηθοποιούς, κι ας μην αναλώνω ώρες σε γεύματα εργασίας. Κάθομαι στο σπίτι μου, μου έρχεται μια καλή ιδέα, γράφω το σενάριο, προχωρώ στα γυρίσματα και μόλις τελειώσω παραδέχομαι πως "ναι, αυτό είχα στο μυαλό μου όταν βρισκόμουν στο σαλόνι ή στην κρεβατοκάμαρα" και αισθάνομαι επιτυχημένος. Μου συμβαίνει όμως σπανίως. Συνήθως τα καταστρέφω όλα.
(...) Γελάμε κάποιες φορές στη ζωή, γεγονός που οφείλεται είτε σε κωμικούς είτε σε κάποιες όμορφες στιγμές που περνούμε με την οικογένεια ή τους φίλους μας. Γεννιόμαστε, όμως, και δεν ξέρουμε τον λόγο. Βρισκόμαστε εδώ και δεν ξέρουμε γιατί. Ο κόσμος υποφέρει. Μαστίζεται από φτώχεια, πολέμους, ναζί και τσουνάμι... Ο τελικός απολογισμός μάς βγάζει χαμένους

ΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
Ο διάλογος είναι ένα από τα εργαλεία με τα οποία δουλεύεις. Είναι ένα πολύ περίπλοκο εργαλείο. Είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις μια ταινία χωρίς διάλογο. Ο κόσμος συνήθως μου λεει: "Οι κωμικοί σήμερα στις κωμωδίες μιλάνε και είναι εύκολο. Είναι πολύ πιο εύκολο (να δημιουργήσεις το κωμικό)". Είναι όπως η διαφορά ανάμεσα στο checkers και το σκάκι. Είναι πολύ πιο απλό να κάνεις μια ταινία χωρίς διάλογο και ακόμα απλούστερο να κάνεις μια ασπρόμαυρη ταινία. Δείτε απλώς τις ταινίες του Buster Keaton [σ.τ.μ. κορυφαίος κωμικός του βωβού κινηματογράφου]. Έτσι θα βρείτε στο παρελθόν πολύ λίγες καλές έγχρωμες ομιλούσες κωμωδίες. Οι περισσότερες μεγάλες κωμωδίες είναι βουβές κωμωδίες. Αμέσως μετά είναι μία ομάδα σπουδαίων κωμωδιών, που είναι ομιλούσες αλλά ασπρόμαυρες. Μετά περνάς στην περίοδο του έγχρωμου κινηματογράφου και εκεί είναι πολύ δύσκολο να βρεις κωμωδίες που να είναι σπουδαίες.

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ, Ο ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΟΝΕΙΡΟ
Νομίζω ότι στην Ευρώπη όταν ένας άνδρας ή μια γυναίκα έχουν μια σχέση ή ένας σύζυγος έχει ερωμένη αυτό δεν είναι ένα ανήκουστο φαινόμενο. Όμως εδώ [σ.τ.μ στις ΗΠΑ] είμαστε πάρα πολύ ενάντια σ' αυτό. Έτσι ο καθένας προσπαθεί να έχει ένα γάμο όπου ο κάθε σύζυγος να είναι πιστός. Και έτσι είναι δύσκολο να το πετύχεις ωστόσο αυτό επιδιώκουμε. Το Αμερικάνικο όνειρο είναι όταν έχεις μεγαλώσεις, να συναντάς έναν άνδρα ή μια γυναίκα, να τον/την ερωτεύεσαι και παντρεύεσαι. Και ύστερα μεγαλώνεις τα παιδιά και είσαι πιστός (στον /στην σύντροφο σου). Αυτό είναι το Αμερικάνικο όνειρο στις σχέσεις των δύο φύλων. Όπως όμως είναι φυσικό η πραγματικότητα δεν σου επιτρέπει να το πραγματοποιήσεις. Όμως αυτό προσπαθεί να πετύχει ο καθένας: μια ουσιαστική, μόνιμη σχέση που να διαρκεί μ' ένα πρόσωπο του άλλου φύλου. Όμως είναι ευκολότερο να το λες από το κάνεις. Πρέπει να ' σαι πολύ τυχερός.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ.
Δεν υπάρχουν διαφορές στο πως γίνεται το καδράρισμα από οπερατέρ σε οπερατέρ. Όλα τα πλάνα είναι πολύ καλά προ-σχεδιασμένα. Αν η σκηνή πρόκειται να είναι στυλιζαρισμένη τότε συνεχώς κοιτάζουμε μέσα από την κάμερα και μετά πηγαίνουμε στους ηθοποιούς και κοιτάζουμε ξανά μέσα από την κάμερα και κάνουμε πάλι αλλαγές. Είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία. Όμως είναι ίδια είτε δουλεύεις με τον Sven Nykvist, είτε με τον Carlo Di Palma είτε με τον Gordon Wills (σ.τ.μ. κορυφαίοι διευθυντές φωτογραφίας οι οποίοι έχουν συνεργαστεί με τον Woody Allen). Συνήθως μ' αρέσει να δουλεύω με τον οπερατέρ και όχι με τους ηθοποιούς. Κοιτάζουμε μαζί γύρω τον χώρο και σκέφτομαι: "Πως θα ήταν αν οι ηθοποιοί βρισκόταν εκεί και παίζαν εδώ;" Και ο οπερατέρ κάνει ένα γενικό φωτισμό. Μετά φέρνω τους ηθοποιούς και τους δείχνω που θέλω να βρίσκονται και πως θέλω να κινηθούν. Και ο οπερατέρ γίνεται λίγο περισσότερο συγκεκριμένος. Και ύστερα γυρίζουμε την σκηνή.

ΜΟΝΤΑΖ
Από την πρώτη στιγμή που άρχισα να γυρίζω ταινίες παρακολουθώ από κοντά το μοντάζ. Το μοντάζ είναι ένα από τα μέρη όπου η ταινία δημιουργείται. Είναι πέρα για πέρα σημαντικό.

ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Πάντα μου είναι εύκολο να διευθύνω τους ηθοποιούς στις ταινίες μου -και αυτό γιατί πάντα προσλαμβάνω τους καλύτερους. Και αυτό που κάνω είναι να μην τους εμποδίζω στην δουλειά τους. Ακριβώς γι' αυτό, αν δείτε συνεντεύξεις με τους ηθοποιούς που δούλεψαν στις ταινίες μου, ορισμένες φορές δηλώνουν "Ποτέ δεν μου μίλησε". Και αυτό πολλές φορές είναι αληθινό. Προσλαμβάνεις κάποιον σαν τον Sean [Penn], ο οποίος είναι σπουδαίος ηθοποιός, εδώ και χρόνια, πολύ πριν συνεργαστώ μαζί του. Αυτό που θέλεις είναι να μην στέκεσαι εμπόδιο στην δουλειά του. Υπάρχουν τόσο πολλά σκουπίδια [στην κινηματογραφική βιομηχανία]. Και σ' όλους αυτούς τους υπέροχους ηθοποιούς προσφέρονται ρόλοι με κυνηγητά αυτοκινήτων, με ειδικά εφέ, σε ταινίες τρόμου. Έτσι σενάρια με φυσιολογικούς ανθρώπους, με ενήλικες, που συζητάνε, που αντιμετωπίζουν, είτε αισθηματικά προβλήματα είτε σοβαρά προβλήματα, είναι τόσο σπάνια πια. Γι' αυτό, αυτοί ηθοποιοί, θέλουν να παίξουν σε ταινίες [σαν τις δικές μου] ακόμα και χωρίς αμοιβή. Γιατί τα δέκα σενάρια που τους προτείνουν είναι παιδαριώδη. Δεν είναι καν ιστορίες για έφηβους, είναι ιστορίες για νήπια.

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ
Οι ταινίες... δεν αγγίζουν το κοινό τόσο άμεσα όπως η μουσική και η ζωγραφική, που φτάνουν απευθείας στα συναισθήματα.
(…) Ξεκινώ πάντοτε με την ιδέα ότι θα κάνω μια θαυμάσια ταινία, αλλά στο τέλος του ταξιδιού το φιλμ είναι απλώς καλό ή έτσι κι έτσι. Ποτέ δεν είναι ένα αριστούργημα, όπως θα ήθελα. Το παραδέχομαι. Είμαι τρομερά ανασφαλής και επικριτικός απέναντι στο έργο μου.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ
Προτιμώ την ιδιότητα του μουσικού αλλά με την προϋπόθεση ότι θα παίζω μόνο σε μικρά τζαζ κλαμπ ή μόνος μου. Ξέρετε, οι δικές μου εμφανίσεις δεν είναι συναυλίες. Μπαίνω στη σκηνή και παίζω με τους φίλους μου στην μπάντα. Και ξέρετε, όλοι τους είναι πολύ καλύτεροι από εμένα. Στην πραγματικότητα, η μουσική πάντα βοήθησε τις ταινίες μου και αυτή τη φορά, στην Κατάρα του Πράσινου Σκορπιού, ακούγεται ακόμα και το Sunrise του Γκλεν Μίλερ, ενός γίγαντα της παιδικής μου ηλικίας, στο φινάλε, που κρύβει μία μικρή ανατροπή. Και είναι αλήθεια ότι μου αρέσει να μπερδεύω την κωμωδία με το σασπένς και τη δράση. Με φαντάζομαι σαν ένα Μπομπ Χόουπ ή έναν Μπιγκ Κρόσμπι αγκαλιά με τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και τον Τζέιμς Κάγκνεϊ, δεδομένου ότι δεν υπήρξα ποτέ τόσο όμορφος όσο ένας Μάρλον Μπράντο.

ΔΙΑΣΗΜΟΤΗΤΑ
Το γεγονός ότι είμαι διάσημος με κάνει να φέρομαι με δουλοπρέπεια Αντιπαθώ τη δημοσιότητα. Προσπάθησα να συμφιλιωθώ με την ιδέα αλλά σίγουρα δεν είναι το ατού μου. Ούτε νάρκισσος είμαι. Δεν ξαναβλέπω ποτέ μια ταινία που έχω γυρίσει. Νιώθω σαν σεφ. Ετοιμάζω το πιάτο αλλά δεν θέλω να το φάω. Το αφήνω στην άκρη για να γλιτώσω τα σπασμένα

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
Δεν βλέπετε τη ζωή μου στη μεγάλη οθόνη, ούτε θα με δείτε ποτέ να παίζω τον εαυτό μου. Χρόνια τώρα, έχω βαρεθεί να δηλώνω την ίδια φράση. Κι όμως φαίνεται ότι κάποιοι εξακολουθούν να μην το καταλαβαίνουν. Σας το ορκίζομαι, δεν είμαι καθόλου έτσι στην πραγματικότητα

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΚΟΡΠΙΟΥ
Ηθελα να βρω έναν τρόπο για να φέρω κοντά τον έρωτα με τον μυστικισμό, το μυστήριο και το έγκλημα. Μου άρεσε η ιδέα ενός ανθρώπου που είναι ειλικρινής αλλά και δεν είναι την ίδια στιγμή. Διασκέδασα γυρίζοντας την ταινία The Curse of the Jade Scorpion. Αγαπώ την Νέα Υόρκη της Χρυσής Εποχής, η οποία για μένα είναι η δεκαετίες του 20, 30, 40. Η ταινία τοποθετείται χρονικά στα 1940, σ' ένα κόσμο με εγκληματίες, ιδιωτικούς ντετέκτιβ, σέξι γυναίκες που μιλάνε γρήγορα και λαμπερές μηχανοραφίες. Είναι το είδος των ταινίων με το οποίο μεγάλωσα. Ήθελα να ζήσω την εμπείρια σκηνοθεσίας ενός είδους ταινίας, το οποίο τόσο πολυ αγαπούσα σαν νέος.

ΘΕΤΙΚΗ ΟΨΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ
Είναι διασκεδαστικό να είσαι κάπου στα δυτικά και να παίζεις τζαζ, να παρουσιάζεσαι μετά ως ντετέκτιβ-υπνωτιστής και πίσω από τα φώτα να εξακολουθείς να ζεις τη ζωή ενός ήσυχου άντρα και πατέρα, στον οποίο αρέσει να διηγείται ιστορίες και ο οποίος κάποιες φορές χρειάζεται να ξανακλειστεί στο δωμάτιό του για να παίξει το κλαρινέτο του και για να θυμηθεί τα χρόνια όταν ονειρευόταν τον εαυτό του στη σκηνή να ανταγωνίζεται τον Μπένι Γκούντμαν.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ SWEET AND LOWDOWN
Ήθελα πάντα να διηγηθώ την ιστορία ενός μουσικού της τζαζ. Ονειρεύτηκα όλη τη ζωή μου να κάνω ταινία τη ζωή του Μπέσετ. Αυτό όμως κόστιζε πολλά χρήματα και βρήκα τη λύση να προστρέξω σε ένα φανταστικό πρόσωπο. Δημιούργησα τον Έμετ Ρε εμπνεόμενος από πολυάριθμους μουσικούς της τζαζ: τον Django Reinhardt (Ντιάγκο Ράινχαρντ), τον Τζέλι Ρολ Μόρτον που ήταν μαστροπός, τον Γουάλντο Ντέιβις που ήταν κλεπτομανής, τον Φρέντι Κέπαρντ που ηρνείτο να τον μαγνητοφωνήσουν από φόβο να του κλέψουν τη μουσική του, τον Κιγκ Όλιβερ, που κυκλοφορούσε παντού με "σιδερικό". Βέβαια, ο Κιγκ Όλιβερ δεν πυροβολούσε αρουραίους στους σκουπιδότοπους, όπως κάνει ο Ρε. Αυτό προέρχεται από μία παιδική μου ανάμνηση: στη γειτονιά μου υπήρχε ένας αστυνόμος που πυροβολούσε αρουραίους στα σκουπίδια. Και αυτό μου φαινόταν πάντα ως μία ενδιαφέρουσα ασχολία.
(…) Ο τίτλος προέρχεται απ' ένα παλιό τραγούδι του George Gershwin. Υπήρχαν συγκεκριμένες φράσεις που σκέφτηκα, ως τίτλους, γι' αυτήν την ταινία. Η πρώτη που σκέφτηκα ήταν "Sweet And Hot", η οποία είναι μια έκφραση της Jazz, και πίστευα ότι ταιριάζει με τους χαρακτήρες της ταινίας. Όμως αισθάνθηκα ότι ο τίτλος Sweet And Lowdown είναι καλύτερος. Ξέρετε αυτή είναι sweet (γλυκιά) και αυτός lowdown (αθόρυβος, ταπεινός).
(…) Ο Django Reinhardt ήταν χιλιόμετρα μπροστά από οποιονδήποτε κιθαρίστα της εποχής του. Εκείνη την εποχή σε οποιοδήποτε όργανο -κλαρινέτο, τρομπέτα, τρομπόνι, ή πιάνο- υπήρχαν μεγάλοι μουσικοί. Αυτό συνέβαινε σε κάθε όργανο. Όμως στην κιθάρα, για κάποιους λόγους, υπήρχε μόνο ο Django -κανένας άλλος δεν τον έφθανε. Ήταν μακράν ο πρώτος. Έτσι, όταν χρειάστηκε να διαλέξω ένα όργανο για την ταινία, διάλεξα την κιθάρα [και τον Django].

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ SMALLTIME CROOKS
Είμαι κωμικός, κάνω κωμικές ταινίες. Ορισμένες ιδέες που έχω κρύβουν μέσα τους ιδέες περισσότερο σοβαρές, ενώ άλλες είναι πιο ελαφριές. Ήθελα να κάνω μια ταινία για τις αμερικάνικες πολιτισμικές αξίες και για μία ιστορία επιτυχίας η οποία να συμβαίνει στην Αμερική, όμως δεν ήθελα να κάνω μια ταινία κήρυγμα: ήθελα η ιστορία να είναι αστεία. Ήταν υπέροχο που δούλεψα πάλι με την Tracey Ullman: είναι μια ιδιοφυία. Στην πραγματικότητα συνεργάστηκα με δύο γυναικείες ιδιοφυΐες σ' αυτήν την ταινία: η μια είναι η Tracey και η άλλη η Elaine May. Δεν είχα δουλέψει μέχρι τώρα με την Elaine, αλλά την ήξερα εδώ και χρόνια. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα που υπάρχουν.

HOLLYWOOD ENDING
Υποδύομαι τον σκηνοθέτη και είμαι σκηνοθέτης. Αλλά δεν είμαι τόσο τρελός. Δεν απολύθηκα ποτέ γιατί δεν ολοκλήρωσα μια ταινία. Δεν είμαι έτσι υποχόνδριος. Είμαι αγχώδης. Υπάρχει μεγάλη διαφορά. Δεν φαντάζομαι ότι είμαι άρρωστος, αλλά αν σκάσουν τα χείλια μου ή φύγει ένα νύχι μου ή οτιδήποτε, νομίζω ότι είναι καρκίνος. Σκέφτομαι απευθείας το χειρότερο, το οποίο είναι μια διαφορετική νεύρωση. Δεν είχα ποτέ μια πραγματική ψυχοσωματική ασθένεια. Προσπαθώ να είμαι αστείος και έχω πολύ περιορισμένη γκάμα ως ηθοποιός. Δε θα μπορούσα ποτέ να παίξω Τσέχωφ ή το 99% αυτών που ο Nτάστιν Χόφμαν θα έπαιζε... Δεν είμαι διανοούμενος, είμαι όμως πειστικός σαν διανοούμενος εξαιτίας του ύψους μου και των γυαλιών μου. Υποθέτω πως καταλήγω σε αυτό που έχω δει άλλους κωμικούς να κάνουν: να είμαι πάντα δειλός, να ονειρεύομαι μεγαλειώδη σχέδια και να ποθώ γυναίκες που δεν μπορώ να αποκτήσω.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ZELIG
Μ' αρέσει η ιστορία να διατηρεί μία αμφιβολία πάνω σε τι είναι αληθινό και τι ψεύτικο, με ηθελημένες αντιφάσεις. Το 1971 η δημόσια αμερικανική τηλεόραση μου παρήγγειλε μία μικρή κωμωδία. Και έφτιαξα ένα ψεύτικο ντοκιμαντέρ με θέμα ένα πρόσωπο πολύ κοντά στη διοίκηση Νίξον και πολύ κοντά στον ίδιο τον πρόεδρο. Ένα πρόσωπο, όμως, που δεν υπήρχε πραγματικά. Όταν τελείωσα την ταινία το κανάλι την πρόβαλε στο γραφείο του Νίξον ο οποίος αντιτάχθηκε στη δημόσια προβολή της όπως ήταν. Καθώς αρνήθηκα να αλλάξω το μοντάζ το φιλμ δεν προβλήθηκε ποτέ και πουθενά. Κι έτσι, μονομιάς, η ταινία που βασιζόταν στο μύθο έγινε και αυτή μύθος. Και οι άνθρωποι νομίζουν ότι είναι πολύ καλύτερη απ' ό,τι ήταν. Αλλά ο Χάρβεϊ Γουόλιγκερ ήταν ένα προσχέδιο των φιλμ που γύρισα αργότερα.

MELINDA AND MELINDA
Απλά ήθελα να φτιάξω μια νεοϋορκέζικη ιστορία ανθρώπων στα 30 τους, που είχαν οικογενειακά προβλήματα. Ηθελα να έχει μια αρχή κωμική και ταυτόχρονα δραματική. Οι άνθρωποι να ετοιμάζονται να δειπνήσουν και ξαφνικά να χτυπά η πόρτα κι από τη μια να ακολουθούν γεγονότα που να αγγίζουν το τραγικό και από την άλλη τα γεγονότα να γίνονται πολύ ρομαντικά και διασκεδαστικά.
(...) Αυτό που έμαθα από τον κινηματογράφο είναι ότι η ζωή είναι... τραγική. Υπάρχουν μερικοί που μπορούν να αντιμετωπίσουν την τραγική πλευρά της και άλλοι για τους οποίους η τραγωδία είναι τόσο οδυνηρή που φτιάχνουν αστεία. Ο Κλέφτης των ποδηλάτων ή η Εβδομη σφραγίδα, είναι πολύ θλιμμένες ταινίες, κι από την άλλη οι ταινίες του Φρεντ Αστέρ είναι ταινίες φυγής, απόδρασης. Αλλά δεν υπάρχουν όρια μεταξύ τους. Η κωμωδία δεν είναι παρά μια στρατηγική για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις την τραγωδία Aν δεν αρέσει στον κόσμο η ταινία, τότε θα βγαίνουν από το σινεμά και θα ψάχνουν να βρουν κάπου καλά για να φάνε. Aλλά ελπίζω ότι βγαίνοντας από την αίθουσα αφού δουν την ταινία μπορεί να συζητήσουν για λίγο για το πώς είναι η ζωή ιδωμένη από την πλευρά της τραγωδίας και από αυτή της κωμωδίας

[Αποσπάσματα από το Woody Allen on Woody Allen, εκδόσεις Faber and Faber, 1993 και δηλώσεις του σκηνοθέτη στο site BigStar, production notes και από συνεντεύξεις σε εφημερίδες και περιοδικά.]