Ο John Sayles είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα στον χώρο του αμερικάνικου σινεμά -η φιλμογραφία του είναι απλώς μια  καταγραφή του εύρους των δραστηριοτήτων του, αλλά όχι και των δυνατοτήτων του.
Παρ' όλο που τα φιλμ που έχει σκηνοθετήσει δεν έχουν γίνει εισπρακτικές επιτυχίες, ο σκηνοθέτης θεωρείται ως ένα απο τα πιο δημιουργικά πρόσωπα στον χώρο του αμερικάνικου σινεμά.
Τοποθετημένος από αισθητική σκοπιά στον χώρο του ανεξάρτητου σινεμά, έχει εργαστεί και στο πλαίσιο των Χολιγουντιανών στούντιο. Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός, μοντέρ αλλά και παραγωγός των ταινίων του, είναι ίσως το πιό κατάλληλο πρόσωπο για να μιλήσει πάνω σε δημιουργικά ζητήματα.
Στην συνέντευξη που ακολουθεί, σχολιάζει απο την σκοπιά ενός δημιουργού, τα διάφορα στάδια στην δημιουργία ενός φιλμ.
Δ.Μ.

ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΙΑΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
Πραγματικά, είναι το μοντάζ. Πολύ συχνά, όταν γράφω το σενάριο μιας ταινίας, δεν έχω ιδέα αν κάποτε θα καταφέρω να την κάνω ή αν τελικά την κάνω μετά απο δέκα χρόνια. Παίρνει τόσο πολύ χρόνο για να καταφέρουμε να κάνουμε κάποιες απο τις ταινίες -και είμαι αναγκασμένος πριν να κάνω άλλα φιλμ χαμηλού προϋπολογισμού-, έτσι που μπορείς να αισθάνεσαι σαν πραγματικός βλάκας όταν κάθεσαι κάτω και γράφεις.
Μ' αρέσει αρκετά η σκηνοθεσία, αλλά είναι πραγματικά αγχώδης, γιατί διαφαίνεται να υπάρχει πάντα αμυδρά η καταστροφή σε κάθε νέα λήψη. Ο ήλιος μπορεί να φύγει ή μπορεί να' χεις ένα ηθοποιό, ο οποίος ξεκινά μια νεά ταινία αύριο και εσύ ακόμα έχεις πέντε σκηνές να γυρίσεις μ' αυτόν...
Τόσα πολλά πράγματα είναι απόλυτα πέρα απο τον έλεγχο σου. Μοιάζει λίγο σαν να προσπαθείς να γράψεις κάτι πολύ σοβαρό, με το ταξίμετρο δίπλα να δουλεύει. Απλώς βλέπεις τα χρήματα να σημαδεύουν κάθε δευτερόλεπτο που σκέφτεσαι.
Όταν ξεκινάς το μοντάζ, κάνεις ακόμα την ταινία, δουλεύεις ακόμα με τους ηθοποιούς, τις ερμηνείες, τον ρυθμό του φιλμ. Ακόμα ξαναγράφεις [το σενάριο], αλλά δεν υπάρχει πλέον αυτή η πίεση. Δεν έχει σημασία αν η ήλιος λάμπει ή όχι. Αφού κατορθώσαμε να φθάσουμε μέχρι εδώ, ξέρω ότι πλέον ότι θα κάνω την ταινία. Ξέρω ότι δεν πρόκειται να διαλυθεί [η παραγωγή] και τα χρήματα δεν πρόκειται να εξαφανιστούν απο την τράπεζα.Αυτός είναι ένας απο τους λόγους που συνεχίζω να κάνω μοντάζ. Έχει περισσότερη πλάκα.

ΛΙΓΑ ΑΚΟΜΑ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΝΤΑΖ...
Πιστεύω ότι τα περισσότερα ντοκιμαντέρ γίνονται στο μοντάζ. Πιστεύω ότι στις μεγάλου μήκους ταινίες, το μοντάζ είναι μέρος του γραψίματος του σεναρίου. Η σκηνοθεσία είναι επίσης μέρος του γραψίματος, μέρος της αφήγηση. Σ' ένα ντοκιμαντέρ, μπορείς να πάρεις δύο διαφορετικούς μοντέρ, με δύο διαφορετικές απόψεις, οι οποίοι δεν ήταν εκεί όταν γυρίστηκε το υλικό. Να τους δώσεις το υλικό σε μια μονταζιέρα και να πάρεις δυο απόλυτα διαφορετικές ταινίες. Ο ένας λέει ότι είναι αλήθεια και ο άλλος θα πει το ακριβώς αντίθετο, ότι είναι αλήθεια.

ΣΧΕΣΗ ΗΘΟΠΟΙΩΝ-ΡΟΛΩΝ
Νομίζω ότι πολύ συχνά απλώς ξεκινάς να γράψεις και στο ένα τρίτο του δρόμου λες: "Ξέρω ποιός θα το παίξει αυτό".
Πραγματικά συμβαίνει μόνο όταν γράφω να πω: "Θα 'ταν υπέροχο αν μπορούσαν να πάρω την Frances Mc Dormand να παίξει αυτό το ρόλο". Μετά αν φαίνεται ότι αυτό το πρόσωπο μπορεί να το κάνει, επηρεάζει και αυτό που εσύ κάνεις. Συνήθως σκέφτομαι ότι μπορεί να μεγαλώσω το ρόλο γιατί ο ηθοποιός είναι τόσο καλός ή ότι αυτός μπορεί να φέρει στον ρόλο κάτι προσωπικό.

Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΝΤΕΚΟΡ
Δεν μπορώ να διαχωρίσω αυτό [το στάδιο] απο τη αφήγηση. Ακόμα και όταν φαίνεται ότι τίποτα δεν συμβαίνει, αυτό είναι μια επιλογή [που κάνεις]. Μερικές φορές είναι μια πρακτική επιλογή. Είναι παραδοσιακό και φαίνεται όμορφο [το ντεκόρ] -τίποτα ιδιαίτερο-, γιατί θέλω ο κόσμος να δώσει όλη την προσοχή του στον ηθοποιό. Είναι δουλειά βάθους.
Αλλά αυτά τα στοιχεία [η καλλιτεχνική διεύθυνση και το ντεκόρ] είναι τόσο σημαντικά όσο η μουσική, οι διάλογοι, το καρδάρισμα και η κίνηση της κάμερας. Τα ντεκόρ θα πρέπει να συμβαδίζουν με την αφήγηση, έτσι ώστε να' ναι σύμφωνα με οτιδήποτε λες, όπως επίσης είναι και ζήτημα ύφους [της σκηνοθεσίας]. Αν κάνεις κάτι, μη-νατουραλιστικό ή λίγο υπερβολικό κατά κάποιο τρόπο, στο διάλογο, τότε θέλεις να κάνεις αντίστοιχα [στα ντεκόρ] και κάτι στυλιζαρισμένο. Αν κάνεις ρεαλισμό, μπορεί να φαίνεται ρεαλιστικό [το ντεκόρ] και ο καθένας να πει: "Ω ήταν σκληρός ρεαλισμός". Αλλά μπορείς να 'χεις διαλέξει προσεκτικά κάθε αντικείμενο στο δωμάτιο και μπορεί να μην είναι απόλυτα ρεαλιστικό. Οι αδελφοί Coen, όταν γύριζαν το FARGO είπαν: "Λοιπόν η αρχιτεκτονική είναι κάπως άσχημη εδώ, έτσι ας προχωρήσουμε μ' αυτό το στοιχείο και ας έχουμε τα πάντα πλαισιωμένα απο ψεύτικο ξύλο και [ας βάλουμε] καθετί που δεν θα 'θελες στο σπίτι σου ".

ΤΑ ΜΕΓΕΘΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Ο Corman κάποτε είπε ότι θα μπορούσε να κάνει τον Lawrence of Arabia για 500 χιλιάδες δολάρια, αλλά τότε θα διαδραματιζόταν σε μια τέντα και πότε-πότε κάποιος θα 'ρχοταν και θα πετούσε άμμο στη σκηνή. Έτσι υποθέτω ότι, ναι [μπορώ να δουλέψω με οποιοδήποτε προϋπολογισμό ταινίας]. Μέρος του [προϋπολογισμού] είναι να εντάσσουμε στοιχεία που παίρνουμε απο την κοινότητα [τον χώρο των γυρισμάτων] στο τελευταίο γράψιμο του σεναρίου. Το άλλο που κάνω σ' αυτό το στάδιο είναι πολύ πρακτικό -και ορισμένες σημαίνει να παίρνεις μια σκηνή με μεγάλη αξία παραγωγής και να αναρωτιέσαι αν υπάρχει τρόπος να πεις το ίδιο πράγμα με όρους αφήγησης. Να ολοκληρώσεις το ίδιο πράγμα, αλλά χωρίς να ξοδέψεις τόσα λεφτά. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα περιορίσεις τους κομπάρσους, ή ότι θα γυρίσεις με το φως της ημέρας (αντί για τη νύχτα), ή απλώς ότι θα χρησιμοποιήσεις μια διαφορετική τοποθεσία. Θα πρέπει να μπορείς να βρεις αυτό τον τρόπο, γιατί αν δεν μπορείς να αντέξεις [οικονομικά] να κάνεις καλά μια σκηνή και αυτή γυριστεί άσχημα, -τότε είτε αυτή η σκηνη θα φρενάρει την ταινία και αυτό δεν θα 'ναι καλό, είτε  έτσι κι αλλιώς θα την κόψεις [απο την ταινία]. Αυτό είναι κάτι που πάντα μ' απασχολεί. Οποιοσδήποτε δουλεύει στις ταινίες τελικά θα 'πρεπε να τον απασχολεί. Τι μπορούμε να κάνουμε καλά;

(Αποσπάσματα απο συνέντευξη στο περιοδικό MovieMaker. Απόδοση Δημήτρης Μπάμπας)