Ο Luis García Berlanga (1921–2010) ανήκει σε μια γενιά ισπανών σκηνοθετών οι οποίοι την περίοδο της δικτατορίας του Φράνκο υπερασπίστηκαν τις αξίες ενός ανεξάρτητου σινεμά. Γεννήθηκε στη Βαλένθια και καταγόταν από οικογένεια δημοκρατικών. Την περίοδο του εμφυλίου πολέμου η οικογένεια του ενεπλάκη ενεργά -και αργότερα αναγκάσθηκε για λόγους επιβίωσης να συμμετέχει στην εθελοντική ομάδα División Azul που πολέμησε στο πλευρό των γερμανών στο ρώσικο μέτωπο.
Το 1947 σπούδασε κινηματογράφο στο Instituto de Investigaciones y Experiencias cinematográficas της Μαδρίτης. Το 1951 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία Esa Pareja Feliz, μαζί με τον άλλο σημαντικό ισπανό σκηνοθέτη της φρανκικής περιόδου τον Juan Antonio Bardem (θείος του ηθοποιού Javier Bardem).
Οι ταινίες του Berlanga χαρακτηρίζονται από μια αίσθηση της ειρωνείας και σάτιρας κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων. Κατά τη διάρκεια της σκηνοθετικής του διαδρομής την περίοδο της φρανκικής διδακτορίας αγωνίστηκε να παρακάμψει τις απαγορεύσεις της λογοκρισίας. «Οι ταινίες μου είναι για την αποτυχία», δηλώνει. «Αφορούν άτομα που βλέπουν ότι υπάρχει μια ευκαιρία να ξεφύγουν από το χάος. Ωστόσο πάντα αποτυγχάνουν επειδή αυτό που αναζητούν είναι μια ψευδαίσθηση». Στην πορεία, οι αντι-ήρωες των ταινιών του Berlanga εμπλέκονται σε μια σειρά από ατελείωτες (διασκεδαστικές για τον θεατή) αποτυχίες, και στο τέλος ο θεατής φεύγει με μια αίσθηση του σεβασμού και της συμπόνιας γι’ αυτούς τους άτυχους τυχοδιώκτες.
Σύμφωνα με τη νεκρολογία του που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Guardian: «Ίσως το πιο ακραίο παράδειγμα της άποψης του Berlanga για το κωμικό είναι ένας χαρακτήρα που προσπαθεί να αλλάξει τις συνθήκες ζωής του αναλαμβάνοντας απίθανες προκλήσεις, όπως συμβαίνει στην ταινία El verdugo. Εδώ το τελευταίο πράγμα στον κόσμο που ο κεντρικός χαρακτήρας θέλει να κάνει είναι να σκοτώσει κάποιον. Αυτή, όπως και άλλες ταινίες του Berlanga, χαρακτηρίζεται από ένα χιούμορ μαύρο και πικρό. (…) Σε αντίθεση με τις προσπάθειες του Φράνκο να δημιουργήσει μια εθνική ταυτότητα που να βασίζεται στην οικογένεια, την εκκλησία και το έθνος, ο Berlanga επιμένει ότι το άτομο και τα ιδιωτικά του πάθη είναι κάτι αυστηρά. προσωπικό».
Bienvenido Mr. Marshall (Καλώς ορίσατε Κ. Μάρσαλ) 1952
Οι κάτοικοι του Βιγιάρ ντελ Ρίο, ενός χωριού της Καστίλλης, περιμένουν την άφιξη της επιτροπής του Σχεδίου Μάρσαλ και διοργανώνουν μια λαμπρή γιορτή για την υποδοχή της στο χωριό, που συμπίπτει με την παρουσία μιας διάσημης λαϊκής τραγουδίστριας. Φοράνε τα καλά τους, συνθέτουν ένα τραγούδι προς τιμή της επιτροπής και, πριν το συνειδητοποιήσουν, καταλήγουν να φτιάξουν ένα νέο χωριό από χαρτόνι εμπνευσμένο από την Ανδαλουσία.
Η ταινία παρωδεί την αγροτική ζωή της μεταπολεμικής Ισπανίας και συγκαταλέγεται μεταξύ των αριστουργημάτων του ισπανικού κινηματογράφου. Παρά τη σατιρική κριτική της στον αποκλεισμό της Ισπανίας από το σχέδιο Μάρσαλ, είχε λάβει την έγκριση της φρανκικής λογοκρισίας, κομμένη ωστόσο κατά περίπου 20´.
Plácido (Πλάθιδο) 1961
Σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, κάποιες κυρίες επινοούν τη χριστουγεννιάτικη εκστρατεία «δειπνήστε με έναν φτωχό», ώστε κι αυτοί που έχουν ανάγκη, να καθίσουν στο τραπέζι με τις οικογένειες που έχουν τον τρόπο τους και ν απολαύσουν για ένα βράδυ την ζεστασιά και την αγάπη που στερούνται.Ο Πλάθιδο, ο οποίος έχει προσληφθεί για να συμμετάσχει με το μοτοσακό του στο πρωτοχρονιάτικο καρναβάλι, αλλά μια αναποδιά τον εμποδίζει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στις προετοιμασίες του: την παραμονή της πρωτοχρονιάς λήγει το πρώτο γραμμάτιο για το μοτοσακό του, που αποτελεί το μοναδικό βιοποριστικό μέσο γι’ αυτόν.
El verdugo (Ο δήμιος) 1963
Ο Χοσέ Λουίς, υπάλληλος γραφείου κηδειών, σχεδιάζει να μεταναστεύσει στη Γερμανία, για να γίνει καλός μηχανικός αυτοκινήτων. Η φιλενάδα του η Κάρμεν, είναι κόρη του Αμαδέο που είναι δήμιος. Όταν ο Αμαδέο τους πιάνει στα πράσα, τους υποχρεώνει να παντρευτούν. Επειδή οι νιόπαντροι έχουν οικονομικές δυσκολίες, ο Αμαδέο, που κοντεύει να πάρει σύνταξη, πείθει τον Χοσέ Λουίς να διεκδικήσει τη θέση που θ’ αφήσει κενή κι έτσι ν’ αποκτήσει το δικαίωμα να πάρει και σπίτι. Με τις πιέσεις της οικογένειας, ο Χοσέ Λουίς δέχεται την πρόταση του πεθερού του, πεπεισμένος ότι αποκλείεται να ασκήσει τόσο επαίσχυντο επάγγελμα.
La vaquilla (Ο μικρός ταύρος) 1985
Στο μέτωπο του ισπανικού εμφύλιου, τα μεγάφωνα του εθνικού στρατού αναγγέλλουν μια γιορτή σε κάποιο κοντινό χωριό, όπου θα γίνει μια ταυρομαχία. Μερικοί στρατιώτες του δημοκρατικού στρατού αποφασίζουν να παρεισφρήσουν στο εχθρικό έδαφος για να κλέψουν τον ταύρο σε μια προσπάθεια να βρουν τροφή και να μην αφήσουν τον εχθρό να κάνει τη γιορτή.
Patrimonio Nacional (Εθνική κληρονομιά) 1981
Η Μοναρχία επιστρέφει. Το ίδιο και οι Λεγκινέτσε. Πρόκειται για την συνέχεια των περιπετειών των Λεγκινέτσε (άρχισαν με Το εθνικό τουφέκι), μετά από το τέλος τους καθεστώτος του Φράνκο. Ο μαρκήσιος ντε Λεγκινέτσε επιστρέφει στο αρχοντικό του στη Μαδρίτη διακόπτοντας 30 χρόνια αυτοεξορίας στο αγρόκτημά του. Σκοπεύει να πλησιάσει τον βασιλιά και να ξαναζήσει όπως –παλιά στην πολυτέλεια σαν ευγενής αυλικός. Όλες του οι προσπάθειες όμως να φτάσει στο παλάτι όχι μόνον αποτυγχάνουν παταγωδώς, αλλά προκαλούν γελοίες καταστάσεις μεταξύ των συγγενών του γερομαρκήσιου, ο οποίος καταλήγει να ανακηρύξει εαυτόν εθνική κληρονομιά που μπορεί να εκτεθεί σε ιάπωνες τουρίστες, έναντι εισιτηρίου υπέρ της «συντήρησής του».
(πηγή δελτίο τύπου)
