Ο Νάνι Μορέτι/ Nanni Moretti είναι ένας από τους πιο προσωπικούς και άμεσους σκηνοθέτες του ευρωπαϊκού σινεμά.
Με καταγωγή το πολιτικό κίνημα που ακολούθησε τον Μάη του 68, ο Νάνι Μορέτι είναι μία μοναδική περίπτωση Ιταλού σκηνοθέτη: Κάνει ένα σινεμά προσωπικό και αυτοβιογραφικό σ’ ένα πρώτο επίπεδο, ένα σινεμά χαμηλών τόνων, που δονείται από την αμεσότητα της βιωματικής εμπειρίας. Πίσω όμως από τις αυτοβιογραφικές εικόνες κρύβεται μια πολιτική συνείδηση και ένα βλέμμα που προσπαθεί να κατανοήσει τη διάλυση του κοινωνικού ιστού, που επιχειρεί να συγκροτήσει ένα λόγο υπεράσπισης για τις αξίες που απειλούνται από το διάχυτο κυνισμό.
Με θητεία στην αριστερά ο Νάνι Μορέτι, κινδυνεύει παρεξηγηθεί: να θεωρηθεί το έργο του ως ένας συναισθηματικός υπολογισμός για την ιταλική αριστερά των τελευταίων χρόνων (Palombela Rossa). Αν και αυτή η διάσταση είναι υπαρκτή στο έργο, αυτό που υπάρχει ως κεντρικό στοιχείο είναι η εκμετάλλευση της αντίθεσης κωμικού και τραγικού. Πρωταγωνιστώντας και σκηνοθετώντας ο ίδιος, κάνει ταινίες που ανιχνεύουν την ασυμφωνία του ατόμου με το κοινωνικό του περίγυρο. Οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι, γείτονες: όλοι οι προηγούμενοι κυκλώνουν ασφυκτικά τον κεντρικό χαρακτήρα. Αδύναμος ο ήρωας να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του κοινωνικού του περίγυρου βρίσκεται σε μια κατάσταση απόγνωσης (Bianca): προσπαθεί να μάταια να συνδιαλεχθεί με κάτι που αντιλαμβάνεται ως έκπτωση ηθικής, ως κατάπτωση της ανθρώπινης ιδιότητας, ως έλλειμμα αγάπης. Αρνούμενος το συμβιβασμό, βιώνει τη μοναχικότητα της ύπαρξης του και την απομόνωση (La Mesa E Finita). Είναι στην ταινία του (Caro Diario), που ο ήρωας βρίσκεται σε αρμονία με τη συνείδηση του, συμφιλιωμένος με τον εαυτό του και τον κόσμο: εδώ ο σκηνοθέτης αρνείται την τυπική δραματουργία και τις συμβατικότητες στη φόρμα (κάτι που έκανε και στο Palombela Rossa) και απελευθερώνει τις εικόνες του: Όντας σίγουρος για τον εαυτό του και τον κόσμο, σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται, παρατηρεί αφ' υψηλού και ταπεινώνεται. Οι εικόνες αποκαλύπτουν με την μεγαλύτερη καθαρότητα κάτι που βρισκόταν κρυμμένο στις πρώτες του ταινίες: τη δύναμη μιας ειλικρινούς μαρτυρίας και την αμεσότητα της βιωμένης εμπειρίας.
Δημιουργώντας την δική του εταιρεία παραγωγής - Sacher Film- και παράλληλα έχοντας στην κατοχή του μια κινηματογραφική αίθουσα, ο Νάνι Μορέτι, οργάνωσε μια εστία άμυνας μέσα στα ερείπια του σύγχρονου ιταλικού σινεμά, ένα μηχανισμό υπεράσπισης του προσωπικού του οράματος: Ένα σινεμά της θέλησης, που αρνείται την κυριαρχία του αμερικάνικου, αλλά και του ευρωπαϊκού μοντέλου παραγωγής -ένα σινεμά μαχητικό και ταυτόχρονα εσωτερικό…
Δ.Μ.
Φιλμογραφία
La sconfitta, (1973) μμ
Patè de bourgeois (1973) μμ
Come parli frate? (1974) μεσαίου μήκους
Io sono un autarchico (1976)
Ecce bombo (1978)
Sogni d'oro (1981)
Bianca (1984)
La messa è finita (1985)
Palombella Rossa (1989)
La cosa (1990) μεσαίου μήκους
Caro diario (1993)
L'unico paese al mondo (1994) μμ
Il Giorno della prima di Close Up (1996) μμ
Aprile (1998)
La stanza del figlio (2001)
The Last Customer (2002) μμ
Il grido d'angoscia dell'uccello predatore (2003) μμ
Il caimano (2006)
L'ultimo campionato (2007) μμ
Diario di uno spettatore (2007) μμ
Film Quiz (2008) μμ
Habemus Papam (2011)
