Κριτικός στα Cahiers Du Cinema, κορυφαίος σκηνοθέτης της γαλλικής Νουβέλ Βάγκ, κάποτε ο Πάπας του ευρωπαϊκού σινεμά, ο Jean-Luc Godard είναι σήμερα μια μοναχική φωνή.
Οι ταινίες του εξακολουθούν να επηρεάζουν νεώτερους σκηνοθέτες (όπως ο Hal Hartley ή ο Quentin Tarantino) και οι συνεντεύξεις του είναι, χωρίς αμφιβολία, άξιες προσοχής. Ομως η αποδοχή του κοινού έχει πλέον (οριστικά;) χαθεί: ο Jean-Luc Godard είναι εκτός μόδας.
Στα αποσπάσματα της συνέντευξης που ακολουθεί, προσπαθεί να περιγράψει την σχέση του με τον κινηματογράφο, σχεδόν 40 χρόνια μετά την πρώτη του ταινία. Επίσης επιχειρεί μια κριτική ανασκόπηση στις κινηματογραφικές σχέσεις Ευρώπης-Αμερικής.
Η άποψη του μπορεί να γίνει αφορμή για κάποιες σκέψεις -μάλλον απαισιόδοξες- σχετικά με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των κινηματογραφικών εικονών.

Δ.Μ.

Gavin Smith: Οι ταινίες που 'χεις κάνει, απο τότε που ξεκίνησες τις Histoire(s) du Cinema είναι περισσότερο συναισθηματικές απ'οτιδήποτε έχεις κάνει πριν. Κάθε μια μοιάζει ως μια απόπειρα συμφιλίωσης με το σινεμά.

Jean-Luc Godard: Ναι. Νομίζω, αν μπορώ να το πω έτσι, ότι μοιάζει με μία ρήση του Πικάσο που κάποτε με γοήτευε: "Θέλω να ζωγραφίζω μέχρι που η ζωγραφική να μ'απαρνηθεί". Θα 'λεγα ότι το σινεμά δεν θα με απαρνηθεί για κανα δυο ταινίες ακόμα, για κανα δυο δεκαετίες ακόμα -έτσι είναι μια συμφιλίωση. [Συμφιλίωση] Οχι μ'αυτό που θέλω -γιατί δεν ξέρω τι θέλω -αλλά μ' αυτό που θέλω και μ' αυτό που έχω. Και [συμφιλίωση με] το να είσαι περισσότερο ικανός -όχι να ζητάς κάτι διαφορετικό-, αλλά το να κάνεις αυτό που πραγματικά σ' αρέσει, να διαχειρίζεσαι αυτό που έχεις. Είναι περισσότερο μια ειρηνική συμπεριφορά. Οταν κάνω μια ταινία δεν είμαι πλέον οργισμένος, αν κάτι δεν γίνεται καλά: Να μην είσαι θυμωμένος, γιατί η ταινία θα'πρεπε να γίνει με αυτόν τον τρόπο ή αντίθετα με κάποιον άλλον, αλλά απλώς να την κάνεις με τον τρόπο σου.

Gavin Smith: Ολη την καριέρα σου, συμπεριλαβανομένης και της περιόδου σου ως κριτικού, μπορεί να ειδωθεί ως μια διαδικασίας διαπραγμάτευσης, μια διαδικασία κατανόησης του σινεμά.

Jean-Luc Godard: Δεν κάνω διαχωρισμό ανάμεσα στην σκηνοθεσία και στην κριτική. Οταν ξεκίνησα να βλέπω ταινίες, αυτό ήταν μέρος του να κάνω μια ταινία. Αν πάω να δω την τελευταία ταινία του Hal Hartley, αυτό επίσης είναι μέρος της σκηνοθεσίας μιας ταινίας. Δεν υπάρχει καμμία διαφορά. Είμαι σκηνοθέτης και πρέπει να συνεχίζω να βλέπω τι συμβαίνει. Για τις αμερικάνικες ταινίες, μία περίπου τον χρόνο είναι αρκετή: όλες είναι περίπου το ίδιο. Αλλά [πρέπει] να τις βλέπεις, αυτός είναι ο κόσμος που ζούμε.

Gavin Smith: Είναι η σκηνοθεσία, κατά μία έννοια, μια ουτοπική δραστηριότητα για σένα;

Jean-Luc Godard: Ο τρόπος με τον οποίο θα 'θελα να κάνω μια ταινία είναι ουτοπία. Αλλά το να φτιάχνεις μια ταινία, το να την σκηνοθετείς δεν είναι ουτοπία.

Gavin Smith: Στις ταινίες Germany Year 90 Nine Zero και Histoire(s) du Cinema αντιμετωπίζεις το σινεμά ως ένα μέσο σε παρακμή.

Jean-Luc Godard: Ναι, αυτή είναι η άποψη μου.

Gavin Smith: Ποιες στιγμές καθόρισαν αυτήν την παρακμή;

Jean-Luc Godard: Ο Πρώτος και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Πρώτος ήταν μια ευκαιρία για το Αμερικάνικο σινεμά να νικήσει το Γαλλικό, το οποίο εκείνη τη στιγμή ήταν πιο δυνατό και γνωστό. Pathe, Gaumont, Melies -ο Max Linder ήταν ένας μεγάλος σταρ. Οι Γάλλοι ήταν αδύνατοι μετά τον πόλεμο -και ήταν μια ευκαιρία για τους Αμερικάνους να αποβιβαστούν στην Ευρώπη για πρώτη φορά. Και συνδέθηκαν [οι Αμερικάνοι] με το Γερμανικό σινεμά. Το μισό Χόλιγουντ ήταν γεμάτο απο Γερμανούς. Η Universal ιδρύθηκε απο τον Carl Laemmle [σ.τ.μ. ένας απο τους μεγαλύτερους παραγωγούς του Χόλιγουντ]. Οι παραλίες της Νορμανδίας ήταν η δεύτερη εισβολή.

Jean-Luc Godard: Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένας τρόπος για να κατακτηθεί η Ευρώπη ολοκληρωτικά. Και τώρα -όπως στην πολιτική βλέπεις ότι η Ευρώπη είναι ανίκανη να κάνει κάτι χωρίς το ΟΚ απο την κυβέρνηση των ΗΠΑ-, τώρα στις ταινίες η Αμερική έχει πάρει τον έλεγχο όλου του πλανήτη. Ετσι ότι ήταν δημοκρατικό σε αρκετές απο τις ιδέες των [ταινιών] εξαφανίσθηκε σε μια εποχή, την οποία θα μελετήσω στην επόμενη ταινία [της σειράς Histoire(s) du Cinema]- μια συγκεκριμένη εποχή, το γεγονός του στρατόπεδου συγκέντρωσης, που δεν δείχθηκε [στο σινεμά], δεν απαντήθηκε [απο το σινεμά].
[Στην συνέχεια ο Jean-Luc Godard εκφράζει την κριτική του απαρέσκεια για την ΛΙΣΤΑ ΤΟΥ ΣΙΝΤΛΕΡ του Στηβεν Σπήλμπεργκ]

Gavin Smith: Δεν πιστεύεις ότι ο Ιταλικός Νεορεαλισμός και το Γαλλικό Νέο Κύμα αντιπροσωπεύει μια ανάκαμψη μετά τον πόλεμο;

Jean-Luc Godard: Οχι, ήταν η τελευταία εξέγερση. Οτι αποκαλούμε avant garde (εμπροσθοφυλακή) ήταν στην πραγματικότητα arriere garde (οπισθοφυλακή).

Gavin Smith: Ισχυρίζεσαι ότι στην δεκαετία του 60, στην Γαλλία, το σινεμά σας ήταν κάτω απο την Αμερικάνικη κυριαρχία.

Jean-Luc Godard: Δεν σκεφτόμασταν έτσι, γιατί εκείνη την εποχή υπερασπιζόμασταν, πολύ συχνά, ένα τμήμα του Αμερικάνικου σινεμά - ένα μικρό τμήμα. Προτιμούσαμε τον Samuel Fuller ή τον Budd Boetticher απο τον William Wyler ή τον George Stevens. Η επιθυμία μας -ή τουλάχιστον του Rivette [σ.τ.μ. σκηνοθέτης της nouvelle vague] και η δική μου- ήταν να είμαστε ικανοί να κάνουμε ένα μιούζικαλ σε μεγάλο πλατώ. Είναι ακόμα μια ελπίδα!
Ισχυριζόμασταν ότι ο Hitchcock είναι ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας μεγάλος μυθιστοριογράφος, όχι απλώς ένας σκηνοθέτης για ιστορίες εγκλημάτων, έτσι όλα ήταν περισσότερο δημοκρατικά. Αλλα όλα ήταν μία ουτοπία, γιατί ήμασταν πολύ νέοι για να δούμε τι πραγματικά συνέβαινε. Το λέω σήμερα, γιατί πιθανόν είμαι ο μόνος που κοιτάζω [τα πράγματα] έτσι. Χρησιμοποιώ τα μάτια και τα αυτιά μου για να μελετήσω ιστορία. Οι άλλοι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μάτια τους για να διαβάζουν λέξεις.

Gavin Smith: Ομως επιδοκιμάζοντας συγκεκριμένες όψεις του Αμερικάνικου σινεμά, δεν προσκαλούσατε [για εισβολή] τον εχθρό;

Jean-Luc Godard: Οχι καθόλου. Είμασταν με τον Hitchcock, αλλά υποστηρίζαμε επίσης και την Shirley Clark ή τον John Cassavetes ή τον Ed Emshwiller. Οταν πρόσφατα διάβασα ότι ένας Αμερικάνος κριτικός έγραψε ότι το Helas pour moi μοιάζει με ταινία του Stan Bakhage, αισθάνθηκα ικανοποίηση. Ημουν φίλος με τον Gregory Markopoulos, πολύ πριν μπώ στα Cahiers Du Cinema. Αργότερα δεν θεωρούσα ότι οι ταινίες του ήταν καλές, αλλά θυμάμαι αυτόν και τους άλλους που υποστήριζαν το candid cinema. Ηταν δημοκρατία. Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν άρεσε η δημοκρατία, ακόμα πιο πολύ κια απο την κομμουνιστική κυβέρνηση της Ρωσίας.
[σ.τ.μ. Οι σκηνοθέτες που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο ανήκουν όλοι στον χώρο της Αμερικάνικης πρωτοπορίας]

[Συνέντευξη του Jean-Luc Godard στον Gavin Smith, Film Comment March-April 1996.
Απόδοση Γιάννης Κακουλίδης-Δημήτρης Μπάμπας]