του Jacques Becker
της Μαρίας Γαβαλά

Ο ΜΟΝΟΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΟΙΤΑΞΕΙ ΚΑΤΑΜΑΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΡΩΤΑΣ
Μια ταινία εξαιρετικής ακρίβειας και διαύγειας, που εξ αρχής θέτει ένα πολύ υψηλό πλαφόν, χωρίς ποτέ να το υπερβαίνει και χωρίς ποτέ να χαμηλώνει ή να συρρικνώνεται ώστε να χωρέσει μέσα στα προκαθορισμένα, με αυστηρό τρόπο, πλαίσιά της. Οι έννοιες κερδίζουν όλο το βάθος της σημασία τους: έρωτας, θάνατος, ηδονή, οδύνη, φιλία, τόλμη, φιλότιμο, εντιμότητα, ατιμία, παρορμητικότητα, αποκοτιά, εκδίκηση, απονομή δικαιοσύνης, διάψευση, το δυνατό και το αδύνατο, το ορατό και το αθέατο, το φανερό και το κρυφό, το νοητό και το αδιανόητο. Τα συναισθήματα ακολουθούν με προσεκτικά βήματα. Θυμός, οργή, ευχαρίστηση, φθόνος, αγάπη, μίσος, συγκίνηση. Έννοιες και συναισθήματα, σε στενή συνεργασία και αλληλο-συμπλήρωση, οδηγούν μέσα από συνεχείς ανατροπές στην κορύφωση του δράματος. Στον αντίποδα του έπους των γουέστερν, εδώ τα «στυγερότερα» εγκλήματα διαπράττονται από το πλέον έντιμο πρόσωπο της ιστορίας, ενώ το ξεκαθάρισμα σχετικά με την απόδοση της δικαιοσύνης παραμένει, μέχρι τέλους, το πιο σκοτεινό κεφάλαιο. Ο Ζακ Μπεκέρ, κατόρθωσε, από μια μπανάλ ιστορία, έρωτα-φθόνου-παρανομίας-εκδίκησης, των λαϊκών παρισινών περιχώρων, να φτιάξει ένα δράμα που στην κορύφωσή του αγγίζει το μέγεθος της τραγωδίας. Η σκηνή της εκτέλεσης του θανατοποινίτη εγκληματία (λόγω έρωτα και αντρικού φιλότιμου) Ζωρζ (Σερζ Ρεζιανί) προσφέρεται προς θέαση απ’ το παράθυρο του δωματίου ενός φθηνού ξενοδοχείου. Μοναδικός θεατής, η Μαρί (Σιμόν Σινιορέ), η «ελαφρών ηθών» γυναίκα με τη χρυσαφένια κόμη-κράνος, την αφράτη σάρκα και το φονικό βλέμμα, που γνώρισε τη δύναμη και το μεγαλείο του έρωτα, στο πρόσωπο ενός ασίκη και μπεσαλή μαραγκού, γλιτώνοντας απ’ την ασφυξία της αθλιότητας, όπου μέχρι τώρα ήταν χωμένη ως τα μπούνια. Αρνούμενη να μην κοιτάξει, κατάματα, την καρατόμηση του εραστή της, παρακολουθώντας άτρομη (όσο κι εξουθενωμένη) τη σκηνή της θανατικής εκτέλεσης ως το τέλος, κοινωνεί των αχράντων μυστηρίων του έρωτα, χωρίς ν’ αφήσει να της ξεφύγει μήτε υποψία σταγόνας. Ποιος άλλος μπορεί να κοιτάξει κατάματα τον θάνατο εκτός απ’ τον έρωτα;
        
Υ.Γ. «Casque d’ or», 1952, του Jacques Becker, στους Κήπους της Γαλλικής Σχολής, 19/7/2018, στα πλαίσια των θερινών κινηματογραφικών προβολών του Γαλλικού Ινστιτούτου. Ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά γεγονότα του φετινού αθηναϊκού καλοκαιριού.

(πρώτη δημοσίευση ανάρτηση στο Facebook)