του Ingmar Bergman

Αποτελώντας την καλύτερη επιβεβαίωση της ρήσης του σκηνοθέτη -“Το ανθρώπινο πρόσωπο είναι το μεγάλο θέμα του σινεμά. Τα πάντα βρίσκονται εκεί”-, η Persona είναι αναμφίβολα η πιο τολμηρή στη φόρμα ταινία του Ingmar Bergman. 
Καταγραφή της συνάντησης δύο ιδιαίτερων προσώπων –μιας ηθοποιού που χάνει την ομιλία της και της νεαρής νοσοκόμας με το όνομα Alma (ψυχή στα ισπανικά)-, η  αφηγηματική γραμμή συντίθεται από τη διαπάλη και τη σύγκρουση ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο προσωπικότητες.
Οι αισθητικές επιλογές του σκηνοθέτη -αναμφίβολα εντυπωσιακά μινιμαλιστικές-, αρχίζουν και ολοκληρώνονται στη χρήση των γκρο πλαν, που απεικονίζουν είτε το πρόσωπο της μεγαλύτερης ηλικίας ηθοποιού, είτε το πρόσωπο της νεαρότερης νοσοκόμας.
Σ’ αυτή τη ταινία ο τίτλος υποδεικνύει στον θεατή το θέμα της: όχι χαρακτήρες που υπόκεινται στους άγραφους νόμους της δραματικής πλοκής, αλλά περσόνες, προσωπικότητες, ταυτότητες -αυτές πρωταγωνιστούν στην ταινία.
Εδώ το ανθρώπινο πρόσωπο χάνει το σώμα του- και αυτό είναι ίσως η καλύτερη απόδειξη των προθέσεων του σκηνοθέτη. Καθώς το πρόσωπο είναι η μάσκα της ψυχής, αυτό που παρακολουθούμε είναι ο ανηλεής αγώνας, μια πάλη χωρίς όρια για την ολοκληρωτική κατάκτηση της μιας persona από την άλλη. Τα πρόσωπα είναι το πεδίο μιας μάχης και η σκληρότητα, η βαναυσότητα, η απογοήτευση, η άρνηση, η μετάνοια είναι τα επεισόδια της.
Η όσμωση, η συγχώνευση, η αλληλεξάρτηση των δύο προσώπων συνιστά το αποκορύφωμα της δραματικής πλοκής: βλέπουμε δύο ταυτότητες να διαλύονται και να σχηματίζονται ξανά. Η ομοιότητα των μορφών και το εμβληματικό πλάνο όπου τα δύο πρόσωπα συγχωνεύονται, συμπυκνώνει ίσως τον πυρήνα της σκηνοθετικής προβληματικής: είναι η πάλη της Elizabeth Vogler να κατακτήσει την ταυτότητα της Alma (και αντίστροφα;). Κουρασμένη από το βάρος της ύπαρξης, η μια γυναίκα αγωνίζεται να απελευθερωθεί, να κατακτήσει, να διεκδικήσει μια άλλη ταυτότητα. Είναι ίσως γι’ αυτό που το δίπολο αυτών των προσώπων μοιάζουν ως οι δύο όψεις της ίδιας ανήσυχης και ανικανοποίητης ψυχής.
Δημήτρης Μπάμπας