των Anne Linsel & Rainer Hoffmann
(το σχόλιο της Anne Linsel)
Το «Σημείο επαφής» (Kontakthof), το έργο της Πίνα Μπάους/ Pina Bausch του 1978, ήταν πάντα ένα απ’ τα αγαπημένα μου. Όταν στα μέσα του 2007 άκουσα ότι η Πίνα Μπάους θα επαναλάμβανε το έργο με εφήβους από 14 ετών, αμέσως ηλεκτρίστηκα. Αυτό είναι υλικό για μια ταινία! Η Πίνα Μπάους το Φεβρουάριο 2000 είχε ανεβάσει στη σκηνή τη χορογραφία ως ένα πείραμα με ερασιτέχνες κυρίους άνω των 65 – μια μεγάλη παγκόσμια επιτυχία ως σήμερα. Και τώρα ήθελε να επαναλάβει το πείραμα με ερασιτέχνες εφήβους. Πώς θα τα πήγαιναν οι έφηβοι με το «Σημείο επαφής», ένα έργο που αφορά στην πρώτη επαφή, την αναζήτηση της τρυφερότητας, την αμφιβολία, το τραύμα, τη μοναξιά, τη σχέση ανδρών-γυναικών;
Γνώρισα την Πίνα Μπάους το 1973, όταν ξεκινούσε τη δουλειά της στο Χοροθέατρο του Βούπερταλ. Όλα αυτά τα χρόνια ήμουν δίπλα σ’ αυτή και το Χοροθέατρο. Η εμπιστοσύνη μεγάλωσε μεταξύ μας: Η Πίνα Μπάους έδωσε την έγκρισή της για την ταινία. Ξέραμε κι οι δυο ότι οι μαθητές, μεταξύ των 14 και 18 ετών, θα έπρεπε να προστατευτούν. Έτσι, κατά τη διάρκεια των προβών δεν επέτρεψε στην αίθουσα κανένα άλλο κινηματογραφικό συνεργείο ούτε φωτογραφίες για τον τύπο ή άρθρο. Καμιά δημοσιότητα δεν έπρεπε να αναστατώσει αυτή τη δουλειά.
Τα γυρίσματα ανήκουν στα ωραιότερα που έχω ζήσει. Ο ενθουσιασμός και η ένταση, με την οποία οι έφηβοι –χωρίς να έχουν κάποια προηγούμενη εμπειρία- κατάφεραν να ενσωματώσουν τη χορογραφία, ήταν συνταρακτική. Στην αρχή του ντοκιμαντέρ ένας νεαρός αναφέρει: «Πήγα εκεί (στην πρώτη πρόβα) και τη βρήκα φανταστική. Κάτι υπάρχει εκεί, που σκέφτεσαι ότι δεν μπορείς να του εναντιωθείς, πρέπει να μείνεις».
Υπάρχουν πολλές συγκινητικές στιγμές στις αρχικές συστολές πριν το άγγιγμα. Όμως, σταδιακά αυξήθηκε το θάρρος και τα συναισθήματα απελευθερώθηκαν. Υπάρχει, για παράδειγμα, η σκηνή «Οι άνδρες των κοριτσιών» (τίτλος εργασίας), όπου ένα κορίτσι παίζει το ρόλο της λυπημένης που θέλει να βρει παρηγοριά. Πρώτα, από έναν νεαρό, ο οποίος τη χαϊδεύει πολύ προσεχτικά, ένας άλλος, ο οποίος την αγγίζει φευγαλέα, μέχρι να την αγγίξουν και τα 13 αγόρια, παντού, ολοένα και πιο δυνατά – από την τρυφερότητα γεννιέται επιθετικότητα. Για τα αγόρια ήταν δύσκολο να διαχωρίσουν το ρόλο απ’ την πραγματικότητα, το κάθε ένα ζητούσε συγγνώμη με συγκινητικό τρόπο από την Κιμ, το «στενοχωρημένο» κορίτσι, «δεν το εννοούσαμε, δε θέλαμε να σου κάνουμε κακό, κτλ». Ή η αργή διαδικασία από τη συστολή στον «επαγγελματισμό», καθώς για ένα αγόρι και ένα κορίτσι ήταν ένα αμήχανο ζήτημα οι πιο «οικίες» σκηνές. Σε παρόμοιες δύσκολες στιγμές, οι δύο χορεύτριες και εισηγήτριες Jo Ann Endicott και Bénédicte Billiet απέδειξαν τις παιδαγωγικές τους ικανότητες και ενσυναίσθηση. Η Πίνα Μπάους ερχόταν ανά διαστήματα και στο τέλος όλων των προβών. Την ημέρα της πρεμιέρας είχα την τελευταία συζήτηση μαζί της στη σκηνή. Μας παρακάλεσε- μαζί με τον οπερατέρ Rainer Hoffmann- να μην τραβήξουμε πλάνα. Στην αρχή, ανησυχήσαμε, αλλά μετά καταλάβαμε ότι είχε δίκαιο. Αυτές οι στιγμές ανήκαν σ’ αυτή και στην ομάδα της. Μας ευχαρίστησε που θα κάναμε γνωστή τη χορογραφία της σε περισσότερο κόσμο. Είχε δάκρυα στα μάτια.
Το «Σημείο επαφής», που ανέβηκε στη σκηνή το 1978 με το Χοροθέατρο του Βούπερταλ, το 2000 με κυρίες και κυρίους άνω των 65, το 2008 με εφήβους άνω των 14, είναι μια κληρονομιά.
(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)
