(Tα γραφεία του Θεού)
της Claire Simon
Ένα παρισινό διαμέρισμα
Άγνοια σε θέματα αντισύλληψης, σεξουαλική ανελευθερία, δυσλειτουργικές οικογενειακές σχέσεις και ηθικά διλήμματα, κυρίως όμως η απαλλαγή από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, είναι οι λόγοι που οδηγούν τις γυναίκες στα «γραφεία του Θεού». Ένα κέντρο οικογενειακού προγραμματισμού και βοήθειας στο Παρίσι, που οι χώροι αναμονής του είναι πάντα γεμάτοι κόσμο. Γυναίκες διαφορετικών ηλικιών και εθνικοτήτων συναντιούνται εκεί με συμβούλους οικογενειακών σχέσεων και γιατρούς, που μέσα σε κλίμα απόλυτης εχεμύθειας τούς παρέχουν απαντήσεις αλλά και στήριξη, τόσο ιατροφαρμακευτική όσο και ψυχολογική. Στις κατ΄ ιδίαν τους συνεντεύξεις οι κοινωνικοί λειτουργοί, όλες γυναίκες, κυρίως ακούν και οι επισκέπτριες μιλούν. Μερικές φορές ακατάπαυστα. Γιατί οι σύμβουλοι δεν είναι εκεί μόνο για να λύνουν απορίες, ούτε απλά για να δίνουν λύση στο εκάστοτε πρόβλημα. Με τις ερωτήσεις τους πηγαίνουν βαθύτερα, βγάζοντας στην επιφάνεια σκέψεις και συναισθήματα, φόβους και επιθυμίες των γυναικών που προσέρχονται στο κέντρο. Αλλά και τα ελλείμματα μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας που θέλει να θεωρείται χειραφετημένη. 
Μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας
Μαθήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ή ψυχολογικά πορτρέτα γυναικών, η ταινία «Les Bureaux de Dieu» της γαλλίδας σκηνοθέτιδας Claire Simon αποτελεί μια μοναδική περίπτωση συγκερασμού ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Βασισμένη σε πραγματικές ιστορίες γυναικών που απευθύνθηκαν σε διαφορετικά κέντρα οικογενειακής βοήθειας στη Γαλλία, από το 2000 ως το 2007, καταγράφει μια σειρά περιστατικών με το ρεαλισμό και την ακρίβεια ταινίας τεκμηρίωσης. Ταυτόχρονα απεικονίζει με έναν απέριττο και αφαιρετικό τρόπο τη γυναικεία ψυχοσύνθεση, σκιαγραφώντας πορτρέτα μοναδικά. Η Simon παρατηρεί και τις δύο πλευρές, επιχειρώντας κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Χρησιμοποιεί ερασιτέχνες ηθοποιούς στους ρόλους των επισκεπτριών και διάσημες γαλλίδες ηθοποιούς στους ρόλους των συμβούλων: από τη μια τα νεαρά κορίτσια, συχνά ανήλικα, με τους φόβους και τις ανησυχίες τους ή οι ωριμότερες ηλικιακά γυναίκες με τις δικές τους οδυνηρές ιστορίες, κι από την άλλη οι σύμβουλοι, με μια ηρεμία και ευγένεια να δείχνουν κατανόηση και να συμπαραστέκονται. Οι πρώτες δίνουν ένα στοιχείο αυθεντικότητας και αληθοφάνειας στην ταινία, ενώ οι δεύτερες, ως πρόσωπα αναγνωρίσιμα, υπενθυμίζουν πάντα στο θεατή ότι πρόκειται για μυθοπλασία. Η κάμερα της γαλλίδας σκηνοθέτιδας παρακολουθεί τις συνεντεύξεις τη μία σχεδόν πίσω από την άλλη, κινούμενη διαρκώς από τη μια στην άλλη πλευρά, άλλοτε αργά κι άλλοτε με μεγαλύτερη ταχύτητα ή κάποια αστάθεια, ανάλογα με την ένταση και τη συναισθηματική φόρτιση της συζήτησης. Σε ένα δεύτερο επίπεδο παρακολουθεί στα διαλείμματα των συνεντεύξεων τις εργαζόμενες να συζητούν , να καπνίζουν στο μπαλκόνι, να εκτονώνονται χορεύοντας. Η κάμερα πλησιάζει τότε διαφορετικά τα πρόσωπα και τα σώματα των ηρωίδων, παραβιάζοντας χώρους πιο προσωπικούς. Πρόκειται για τις πιο κινηματογραφικές στιγμές της ταινίας.
Μια γυναικεία υπόθεση;
Η ταινία « Les Bureaux de Dieu» δεν είναι σίγουρα μια ταινία παιδαγωγική, αν και θα μπορούσε να αναγνωριστεί το εκπαιδευτικό της ενδιαφέρον. Ούτε και καθαρά φεμινιστική , αν και αγγίζει θέματα σαν και αυτό του δικαιώματος της ελεύθερης διαχείρισης του γυναικείου σώματος. Το θέμα εξάλλου των αμβλώσεων πρωταγωνιστεί στις συνεδρίες, ένα θέμα δύσκολο, που η σκηνοθέτιδα το αντιμετωπίζει ως νομοθετικό επίτευγμα, χωρίς να διεισδύει στις ηθικές του διαστάσεις. Οι άντρες κάνουν σπάνια την εμφάνισή τους στην ταινία, ως εργαζόμενοι στο κέντρο ή συνοδοί επισκεπτών και η εικόνα τους, όταν δεν είναι αδιάφορη, είναι σίγουρα αρνητική. Ένας νεαρός αραβικής καταγωγής ζητάει επίμονα να γίνει έλεγχος παρθενίας στη μελλοντική του σύζυγο, ενώ μέσα από τις συνεντεύξεις γυναικών σκιαγραφούνται βίαιες ανδρικές συμπεριφορές. Η ταινία δεν ασκεί όμως πολεμική κατά των ανδρών. Η Simon βλέπει από μια καθαρά γυναικεία οπτική γωνία μια υπόθεση που αφορά εντέλει και τα δύο φύλα. Γιατί μέσα από τις διαδοχικές συνεντεύξεις αυτό που αναδεικνύεται, πέρα από τη ζωτική ανάγκη επικοινωνίας, είναι η ίδια η δυναμική των σχέσεων-πάντα προβληματικών- αλλά και η δύναμη των βαθύτερων ανθρώπινων συναισθημάτων, όπως της αγάπης. Και η σκηνοθέτιδα θα επιλέξει ακριβώς ένα τέτοιο περιστατικό για να κλείσει την ταινία.
της Καλλιόπης Πουτούρογλου [ Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.]
