(Στα βαθιά)
του Baltasar Kormákur
Βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία, η ταινία The Deep (Στα βαθιά) του Baltasar Kormákur υπερβαίνει μια τυπική στη φόρμα και περιπετειώδη στον χαρακτήρα καταγραφή της: είναι πρωτίστως μια αντι-ηρωική στο πνεύμα απεικόνιση της δύναμης της ανθρώπινης θέλησης.
Μάρτιος του 1984. Από το νησί Westmann (Vestmannaeyjar), ένα νησί στα νότια της Ισλανδίας, αποπλέει ένα ψαράδικο. Είναι Μάρτιος και το ψύχος πολικό. Λόγω μιας ατυχούς συγκυρίας γεγονότων, το ψαράδικο βυθίζεται και από το εξαμελές πλήρωμα ο μοναδικός διασωθείς είναι ο Gulli ( τον ρόλο υποδύεται ο Ólafur Darri Ólafsson). Κολυμπώντας επί 6 ώρες στην παγωμένη θάλασσα και υπερνικώντας τα κύματα και το ψύχος, ο Gulli, προς έκπληξη όλων θα φθάσει στην ακτή, και θα περπατήσει μέχρι το πλησιέστερο σπίτι ζητώντας βοήθεια…
Η ταινία αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο αφιερώνεται στα της προετοιμασίας του απόπλου και ό,τι προηγήθηκε του ναυαγίου: στα πορτραίτα των μελών του πληρώματος. Το δεύτερο εστιάζει στον αγώνα του ήρωα να επιβιώσει:πέραν των εμποδίων και των δυσκολιών, είναι η μοναξιά και μια βροχή από μνήμες και σκέψεις που τον κατακλύζουν. Ενώ το τρίτο στο ό,τι ακολούθησε, δηλαδή στις προσπάθειες των επιστημόνων να κατανοήσουν το πώς ο ήρωας υπερνίκησε την υποθερμία και τις αντίξοες συνθήκες: στο μυστήριο δηλαδή της ανθρώπινης δύναμης (ή θέλησης).
Ο σκηνοθέτης, μ’ ένα τόνο ειρωνείας (από την οποία δεν απουσιάζουν τα τραγικά στοιχεία), εστιάζει στην φιγούρα αυτού του παχύσαρκου νεαρού άνδρα και τις περιπέτειες του, στην παράδοξη (εσωτερική) ηρεμία που τον χαρακτηρίζει. Λόγω των συνθηκών, χώρος –η θάλασσα- και χρόνος -νύχτα-, η εικόνα είναι σχεδόν χωρίς χρώματα: κάτι που κάνει την ανθρώπινη παρουσία πολύ πιο έντονη και ευκρινή μέσα στην ευρύτερη εικόνα.
Με προφανές λογοτεχνικό ανάλογο το μυθιστόρημα The Old Man and the Sea (Ο γέρος και η θάλασσα) του Ernest Hemingway, η ταινία στο πιο δύσκολο αφηγηματικά μέρος, όταν ο ήρωαςπαλεύει με τα κύματα της θάλασσας, χαρακτηρίζεται από τις εγκιβωτισμένες αναμνήσεις, σκέψεις, φαντασιώσεις, προβολές του (γυρισμένες σε 16mm). Και είναι ακριβώς γι’ αυτό που η σχεδίαση του κεντρικού χαρακτήρα αποκτά ένα απροσδόκητο βάθος. Υπερβαίνοντας τα όποια στερεότυπα του ήρωα (στον κινηματογράφο ή τη λογοτεχνία), ο σκηνοθέτης συνδέει την έννοια του "ηρωισμού", όχι μόνο με τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης, αλλά και με τα μυστήρια της ανθρώπινης ψυχής, αυτόν τον απροσδιόριστο και μοναδικό παράγοντα που σφραγίζει την κάθε ανθρώπινη ύπαρξη.
Δημήτρης Μπάμπας