(Το κονσέρτο του ποντικού)
του Oleg Kovalov
Τοποθετημένη χρονικά λίγο πριν την έναρξη του Β! Παγκοσμίου Πολέμου, την περίοδο της συμφωνίας Σοβιετικής Ένωσης και Ναζιστικής Γερμανίας, η αφήγηση επικεντρώνεται στην ζωή και το έργο του συγγραφέα Daniil Kharms.
Σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό, ο Daniil Kharms (ψευδώνυμο του Daniil Ivanovich Yuvachev,) γεννήθηκε 1905 και από νωρίς ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, συμμετέχοντας στους κύκλους της ρώσικης πρωτοπορίας, τα πρώτα χρόνια μετά την μπολσεβίκικη επανάσταση. Παιδικές ιστορίες, αλλά και λογοτεχνία του παραλόγου (κυρίως ποίηση και μικρά διηγήματα), συγκροτούν το έργο του. Ο Daniil Kharms "εξαφανίσθηκε" από το Σταλινικό καθεστώς, το 1942. Το έργο του για χρόνια κυκλοφορούσε σε samizdat (παράνομες εκδόσεις) και σε μορφή χειρογράφων. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της λογοτεχνίας του παραλόγου, μαζί με τους Nikolai Gogol, Franz Kafka, Bruno Schulz και Eugene Ionesco.
Χρησιμοποιώντας ταινίες επικαίρων από την περίοδο του Σταλινισμού και του Τρίτου Ράιχ, ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται τόσο στο πρόσωπο του συγγραφέα, όσο και στη διάχυτη ατμόσφαιρα της εποχής. Μέσα από μία εξπρεσιονιστική οπτική και αναπαράγοντας το ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα της εποχής, μέσα από τις εικόνες των επικαίρων, ο Oleg Kovalov δημιουργεί ένα αποτέλεσμα κωμικοτραγικό, όπου η ειρωνεία συναντά στο βλέμμα του θεατή την κατάπληξη. Τα πρόσωπα της ταινίας -μυστικοί πράκτορες της NVKD (οργάνωση που προηγήθηκε της KGB), πόρνες, διανοούμενοι και διεφθαρμένοι επίσημοι-, αλλά και εικόνες τυπικές της εποχής -όπως των βομβαρδιστικών, των συγκρούσεων, ή του οπλισμένου πλήθους- απεικονίζουν το διάχυτο παραλογισμό εκείνης της περιόδου, λίγο πριν η Ευρώπη παραδοθεί αμαχητί στον αφανισμό.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας Oleg Kovalov, πριν ασχοληθεί με την σκηνοθεσία, είχε ένα αρκετό σημαντικό παρελθόν στους κύκλους των ρώσων σινεφίλ. Οι διαλέξεις του για τον κινηματογράφο, στην Ταινιοθήκη του Λένινγκράντ, την περίοδο πριν την Περεστρόικα, θεωρούνται σημεία αναφοράς από τους κινηματογραφόφιλους.
Δ.Μ.
