(Οι ηλίθιοι)
του Lars von Trier
Mια παρέα νεαρών αστών ζουν με κοινοβιακό τρόπο σε μια μεγάλη μονοκατοικία και μοιράζονται το ίδιο ενδιαφέρον για την ηλιθιότητα. Η ομάδα, θέλοντας να ανακαλύψει την ευτυχία μέσα από την «αθωότητα του χαζού» που κρύβει μέσα του ο κάθε άνθρωπος, εγκαθίσταται σε μια συνοικία πλουσίων της Κοπεγχάγης και αρχίζει να συμπεριφέρεται όπως τα άτομα με χαμηλή νοημοσύνη και νοητική υστέρηση. Εξωτερικεύοντας τον ηλίθιο χαρακτήρα του εαυτού τους, επιδιώκουν να ξεπεράσουν τις αναστολές τους και να αντιταχθούν στις συμβάσεις και στην «φυσιολογική» συμπεριφορά των μελών της κοινωνίας. Αυτή όμως, η «απελευθερωτική» δράση, λαμβάνει χώρα μονάχα όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και μέσα από τη σιγουριά της ομάδας. Όταν η Κάρεν - μια βασανισμένη νεαρή γυναίκα που κουβαλά το βαρύ φορτίο ενός θανάτου - τους συναντά και γίνεται μέλος της ομάδας, τα πράγματα θα πάρουν μια απρόβλεπτη τροπή, καθώς θα είναι η μόνη που θα κάνει ένα βήμα παραπέρα…
Οι ηλίθιοι, πέμπτη ταινία μεγάλου μήκους του Λαρς φον Τρίερ /Lars von Trier είναι γυρισμένη ολοκληρωτικά με βάση τους κανόνες του «Δόγματος ‘95», το οποίο αποτελεί ένα καλλιτεχνικό μανιφέστο-αντίδραση στην κουλτούρα του Χόλιγουντ, προϊόν έμπνευσης μιας ομάδας νέων δανών σκηνοθετών με πρωτεργάτη τον Τρίερ, που βάζει ουσιαστικά μια «ζώνη αγνότητας» στη διαδικασία δημιουργίας μιας ταινίας: η κάμερα στο χέρι (υποχρεωτικά), γυρίσματα αποκλειστικά σε φυσικούς χώρους, όχι κατασκευασμένα ντεκόρ, όχι τεχνητοί φωτισμοί, κανενός είδους εφέ κ.λπ. Οι ηλίθιοι παραμένουν, ακόμα και σήμερα, ένα από τα πιο πειραματικά, ριψοκίνδυνα, αμφιλεγόμενα και αντιφατικά εγχειρήματα του Λαρς φον Τρίερ. Πρόκειται για ένα σύγχρονο «Μωρίας εγκώμιον» που μέσα από τον ακραίο χλευασμό του πολιτικά ορθού και μέσω μιας προκλητικής (στα όρια του δυσάρεστου και του ανυπόφορου) κινηματογράφησης, έχει ως στόχο να αφυπνίσει με τρόπο ανορθόδοξο, αιρετικό και εκκεντρικό τις μικροαστικές συνειδήσεις. Οι ηλίθιοι, με την ολική αντιστροφή ρόλων και συμπεριφορών που επιχειρούν, επιδιώκουν να αποκαλύψουν την υποκρισία και τη βλακεία που ενυπάρχει μέσα σε ότι ονομάζουμε φυσιολογικότητα και καθωσπρεπισμό. «Ποια είναι η ουσία μιας κοινωνίας που γίνεται όλο και πιο πλούσια, αλλά δεν κάνει κανέναν ευτυχισμένο», αναρωτιέται σχετικά ο Λαρς φον Τρίερ για την ταινία του, η οποία είναι ανυπόγραφη σκηνοθετικά, σύμφωνα πάντα με τις αρχές του «Δόγματος ‘95» και η οποία δίχασε τους θεατές όπου κι αν προβλήθηκε.
Με τους: Bodil Jørgensen, Jens Albinus, Anne Louise Hassing
(δ.τ)