(Η δασκάλα του πιάνου)
του Michael Haneke
Η Έρικα, μία σαραντάχρονη καθηγήτρια πιάνου στο Ωδείο της Βιέννης, ζει μαζί με τη μητέρα της, μια καταπιεσμένη συναισθηματικά και στερημένη σεξουαλικά καθημερινότητα. Η αυταρχική συμπεριφορά της μητέρας της έχει διεισδύσει στα βάθη της ψυχής της, νεκρώνοντας τα ένστικτά της. Έχοντας διαχωρίσει την άψογη δημόσια εικόνα της -σε πλήρη αντιστοιχία με την κρυστάλλινη μουσική των Μπαχ, Μπραμς και Σούμαν, την οποία υπηρετεί- από τον εξευτελισμό της ιδιωτικής της ζωής και από τους τρόπους που επιλέγει να εκτονώσει την άγρια σεξουαλική μοναξιά της, η Έρικα ισορροπεί επικίνδυνα στο χείλος της αβύσσου. Όταν ένας χαρισματικός μαθητής της αρχίζει να την πολιορκεί ερωτικά, ο διαχωριστικός τοίχος που έχει υψώσει ανάμεσα στο μέσα και στο έξω, στο ιδιωτικό και στο δημόσιο γκρεμίζεται και αρχίζει η πτώση προς την Κόλαση…
Σκηνοθετώντας με ψυχρότητα τους δρόμους της Βιέννης, κλειστοφοβικά και με ιδιαίτερη μαεστρία τους εσωτερικούς χώρους, και με μία διαρκή υπόγεια ένταση που κλιμακώνεται μέχρι το σπαρακτικό φινάλε, ο Μίκαελ Χάνεκε συνθέτει ένα αριστουργηματικό φιλμ πάνω στα ριζώματα της βίας. Η ηρωίδα του εκλαμβάνει τη βία ως μοναδική διέξοδο, μοναδική απόδειξη αγάπης, μοναδικό δρόμο προς τη λύτρωση. Η εξαρτημένη σχέση της με την καταπιεστική μητέρα της (θαυμάσια ερμηνεία από την Ανί Ζιραρντό) έχει τρυπώσει μέσα της, έχει γίνει η ψυχή και το δέρμα της, και είναι αδύνατον να απαλλαγεί από αυτή. Η βία -αναπόφευκτα- εκπροσωπεί τον τρόπο με τον οποίο η ηρωίδα αντιλαμβάνεται την αγάπη, τον τρόπο με τον οποίο τη δέχεται και την αναζητά. Η ανάγκη της για αποδοχή, η σεξουαλική της επιθυμία και τα συναισθήματά της παγιδεύονται μέσα σ’ έναν κύκλο εμμονής που αδυνατεί να κλείσει. Έχοντας εξετάσει σχεδόν όλες τις εκφάνσεις της βίας στο έργο του, ο Χάνεκε στη Δασκάλα του πιάνου, με την ωμή και «κλινική» ματιά του, καταφέρνει -ακόμα μια φορά- να κινηματογραφήσει τη «ρίζα του κακού», τη βία που τρυπώνει στην ψυχή από τις εξουσιαστικές σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Βασισμένος στο ομότιτλο μυθιστόρημα της βραβευμένης με Νόμπελ Ελφρίντε Γέλινεκ, ο αυστριακός σκηνοθέτης ξεδιπλώνοντας τις ψυχικές συγκρούσεις που ταλανίζουν την ηρωίδα του, μας δείχνει πώς η εγκλωβισμένη σεξουαλική ενέργεια μετατρέπεται σε πυορροούσα πληγή και η ερωτική επιθυμία σε σαδομαζοχιστικό παιχνίδι εξουσίας. Ταυτόχρονα, υπονομεύει, εκ των έσω, θεμελιώδεις θεσμούς και αξίες της αυστριακής κοινωνίας. Συγκλονιστική η ερμηνεία σ’ έναν, ηθικά και σωματικά δύσκολο ρόλο, της κορυφαίας Ιζαμπέλ Ιπέρ, για την οποία βραβεύτηκε στις Κάννες το 2001, με άξιο συμπαραστάτη τον -επίσης βραβευμένο- Μπενουά Μαζιμέλ.
- Μεγάλο Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής και Βραβεία γυναικείας και ανδρικής Ερμηνείας στους Ιζαμπέλ Ιπέρ και Μπενουά Μαζιμέλ στο Φεστιβάλ Καννών, Σεζάρ Β΄ γυναικείου ρόλου στην Ανί Ζιραρντό, Βραβείο καλύτερης ηθοποιού της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου στην Ιζαμπέλ Ιπέρ και πολλά άλλα βραβεία σε όλο τον κόσμο στη γαλλίδα ηθοποιό.
Με τους: Isabelle Huppert, Annie Girardot, Benoît Magimel
(δ.τ.)
