(Τα παιδικά χρόνια του Μαξίμ Γκόρκι)
του Mark Donskoy

Ο Αλεξέι Πέτσκωφ (Μαξίμ Γκόρκι) όταν χάνει τους γονείς του σε νεαρή ηλικία, αναγκάζεται να μετακομίσει στο σπίτι του παππού του. Εκεί γίνεται μάρτυρας της άπληστης συμπεριφοράς των υπόλοιπων μελών της οικογένειάς του που ερίζουν για τη διεκδίκηση της κληρονομιάς, αλλά και των βίαιων εξάρσεων του θείου του. Όταν, όμως, το οικογενειακό εργαστήρι θα καταστραφεί, θα ξεκινήσει για όλους μία περίοδος οικονομικής παρακμής, που θα τους οδηγήσει στην πτώχευση. Μοναδική συντροφιά του μικρού Αλεξέι, η αγαπημένη του γιαγιά.
Η γνωριμία του Μαρκ Ντονσκόι με τον συγγραφέα Μαξίμ Γκόρκι το 1935, αποτελεί σταθμό στην καριέρα και τη ζωή του Ρώσου σκηνοθέτη. Η επιρροή που άσκησε πάνω του η χειμαρρώδης προσωπικότητα του Γκόρκι, αποτέλεσε την έναρξη της δημιουργικής του πορείας, με την «Τριλογία του Γκόρκι» να γυρίζεται χωρίς διακοπή, ως ενιαίο έργο από το 1937 ως το 1939. Ξεφεύγοντας από το ρητορικό ύφος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, ο Ντονσκόι επιλέγει να παρουσιάσει στην ταινία του την πιστή απεικόνιση του λαού της Τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα. Τα λαϊκά έθιμα, οι εργάτες, τα καπηλειά, οι πολιτικοί εξόριστοι και ο σκοταδισμός της εποχής είναι στην ουσία οι πραγματικοί πρωταγωνιστές του έργου του. Με μεγάλο αυθορμητισμό, ειλικρίνεια γλαφυρότητα και ενθουσιασμό, ο Ντονσκόι αποτυπώνει με την κάμερά του τη νοοτροπία ενός λαού, αλλά και τον κοινωνικό χώρο ο οποίος προσδιορίζει συμπεριφορές, ιδέες και στάσεις ζωής. Στο πρώτο μέρος της τριλογίας του, ο μικρός Αλεξέι «εντάσσεται» σε μία κοινωνική τάξη η οποία θα διαμορφώσει και θα καθορίσει τις μετέπειτα επιλογές του. Το ρόλο της γιαγιάς, μητέρας-φύσης, ερμηνεύει εξαιρετικά η ηθοποιός του μοσχοβίτικου θεάτρου Βαρβάρα Μασαλιτίνοβα. Το φιλμ θεωρείται μέχρι και σήμερα κορυφαία έκφραση του ποιητικού ρεαλισμού στο Σοβιετικό κινηματογράφο, αλλά και ιδεολογικό υπόβαθρο του Νέου Ρώσικου κινηματογράφου, όταν άρχισε να απομακρύνεται από το σοσιαλιστικό ρεαλισμό.

(δ.τ.)