(Επιστροφή στην Ιθάκη)
του Laurent Cantet

Βασισμένη σ’ ένα σενάριο του σημαντικού κουβανού συγγραφέα Leonardo Padura, η ταινία του γάλλου δημιουργού καταλήγει να είναι κάτι παραπάνω απ’ ένα γεμάτο εντάσεις δράμα για τις μεταλλάξεις των δεσμών φιλίας, το πέρασμα των χρόνων και τις αλλαγές των καιρών.
Τέσσερις μεσήλικες άνδρες και μια γυναίκα. σε μια ταράτσα στην Αβάνα της Κούβας. Τραγουδούν και χορεύουν. Γιορτάζουν την επιστροφή στην πατρίδα του αυτοεξόριστού φίλου του. Ο Amadeo, ένας ταλαντούχος συγγραφέας γυρίζει μετά από 15 χρόνια αυτοεξορίας πίσω. Οι φίλοι των νεανικών του χρόνων, η Tania, οφθαλμίατρος, ο Rafa, ζωγράφος, ο Aldo, εργάτης και ο Eddy, επιχειρηματίας , βρίσκουν αφορμή από την επιστροφή του να μαζευτούν ξανά και να νοσταλγήσουν τα χρόνια μιας προ πολλού απελθούσας νεότητας, να ανανεώσουν τους δεσμούς της νεανικής φιλίας.
Ο σκηνοθέτης αξιοποιώντας το θεατρικής καταγωγής σενάριο του Leonardo Padura, εστιάζει στα πρόσωπα για να σκιαγραφήσει μέσα από τον λόγο αλλά και τις δραματικές συγκρούσεις τις πορείες μέσα στον χρόνο αυτών των 5 μεσήλικων κουβανών. Είναι προφανές ότι η αφετηρία για τη δραματουργία της ταινίας είναι τα κλισέ ή τα αρχέτυπα αν προτιμάτε του είδους: δηλαδή οι πληγές των σχέσεων, τα τραύματα και οι συγκρούσεις, οι απόντες φίλοι και φίλες που ρίχνουν βαριά τη σκιά τους, οι δυσκολίες της νεότητας, τέλος, τα όνειρά του παρελθόντος που συντρίφτηκαν.
Δημιουργείται, έτσι, ένας κλειστός δραματικός χώρος -θεατρικός ως προς της διαστάσεις του-, όπου ο λόγος κυριαρχεί. Βέβαια αυτός ο κλειστός χώρος έρχεται σε αντίφαση με τον τόπο που διαδραματίζεται η ταινία: μια ταράτσα σε μια πολυκατοικία της Αβάνας. Οι εικόνες και οι ήχοι της πόλης που εισβάλουν σ’ αυτό το θεατρικό χώρο, μοιάζουν να υπενθυμίζουν την ύπαρξη της πραγματικής ζωής: η ζωή της γειτονιάς, οι πανηγυρισμοί των νικητών στο τοπικό ντέρμπι του baseball, ένας καυγάς των γειτόνων, η σφαγή ενός γουρουνιού στην ταράτσα μιας πολυκατοικίας, η κίνηση των αυτοκινήτων στην παραλία της Αβάνας.
Ωστόσο, πέραν του θεατρικού χαρακτήρα του σεναρίου, υπάρχει ακόμα ένα χαρακτηριστικό που μπορούμε να υποθέσουμε ότι οφείλεται στον Leonardo Padura. Αυτό είναι το αστυνομικού χαρακτήρα ερώτημα για τους λόγους και τις αιτίες της αυτοεξορίας του κομβικού όπως αποδεικνύεται προσώπου της δραματικής πλοκής του Amadeo. Η δραματική πλοκή κλιμακώνεται ως ένα αστυνομικού χαρακτήρα δράμα. Όταν, λοιπόν, το μυστήριο λυθεί και η αλήθεια των γεγονότων αποκαλυφθεί, τότε ο χαρακτήρας της ταινίας θα μεταλλαχθεί. Ό,τι είδαμε δεν είναι μόνο μια ταινία για τη νοσταλγία της νεότητας 5 μεσηλίκων κουβανέζων. Είναι μάλλον μια πολιτική στην υφή της καταγγελία, για τα ματαιωμένα όνειρα της νεότητας, για τις κατεστραμμένες ζωές κάτω από ένα αυταρχικό καθεστώς. Η βαριά σκιά της (πολιτικής) πραγματικότητας σκιάζει τις ζωές όλων.

Δημήτρης Μπάμπας