(Καυτός ήλιος)
του Dalibor Matanic
Ένα στοχασμός για την (αναίτια) βία και τους απόηχους της μέσα στο χρόνο είναι αυτή η βραβευμένη στο Φεστιβάλ Καννών κροατική ταινία.
Τρεις ιστορίες έρωτα, που απέχουν όμως μεταξύ τους χρονικά, συγκροτούν την αφήγηση. Η πρώτη διαδραματίζεται το 1991 την περίοδο της έκρηξης του εμφυλίου στη τότε ενιαία Γιουγκοσλαβία. Ένα ερωτευμένο ζευγάρι –ο Ivan και η Jelena- ζουν τον έρωτα τους τη στιγμή της έκρηξης της βίας. Ο έρωτας τους θα συντριβεί και η κατάληξη θα είναι τραγική: ο Ivan θα σκοτωθεί σ’ ένα μπλόκο από τη σφαίρα ενός πολιτοφύλακα. Η δεύτερη ιστορία διαδραματίζεται δέκα χρόνια μετά και οι ήρωες εδώ είναι ο Ante και η Natasa. Σ’ ένα κατεστραμμένο από τον πόλεμο χωριό επιστρέφούν μια μητέρα και η νεαρή της κόρη, η Natasa. Προσπαθούν να κλείσουν τις πληγές του πολέμου και να αρχίσουν ξανά τις ζωές τους. Η κόρη είναι διάστικτη από το μίσος και τις ακόμα ανοικτές πληγές του πολέμου. Όμως η ζωή συνεχίζεται και το σώμα έχει τις δικές του ανάγκες. Το ερωτικό σμίξιμο με τον Άλλο, τον εχθρό, στο πρόσωπο του Ante, ενός τεχνίτη του χωριού, είναι σύντομο και χωρίς συνέχεια. Στην τρίτη ιστορία που διαδραματίζεται το 2011, τα κεντρικά πρόσωπα είναι η Marija και ο Luka. Η απρόοπτη επιστροφή του Luka στο γενέθλιο τόπο έχει σαν αποτέλεσμα την κατά ανάγκη και κατά μέτωπο αναμέτρησή του με τις παλιές και ανολοκλήρωτες ιστορίες του παρελθόντος.
Ο σκηνοθέτης συνθέτει, σε τόνους υψηλά δραματικούς, τις αφηγηματικές πλοκές των τριών αυτόνομων μεταξύ τους ιστοριών. Και στις τρεις και πάντα με φόντο την εθνικιστή σύγκρουση, χρησιμοποιεί τους ίδιους ηθοποιούς που υποδύονται διαφορετικούς χαρακτήρες: και αυτό συγκροτεί το νήμα που τις ενώνει. Μέσα από το αφηγηματικό αυτό σχήμα περιγράφει μια διαδικασία, εντέλει τόσο κοινή και οικεία στα Βαλκάνια του 20ου και 21ου αιώνα. Τη έκρηξη της βίας, τη δημιουργία του τραύματος και της χαίνουσας πληγής (η πρώτη ιστορία). Τις προσπάθειες για διαχείριση του τραύματος, τις αποτυχημένες απόπειρες για επούλωση, για προσέγγιση και συμφιλίωση (δεύτερη ιστορία). Και τέλος, στην τρίτη ιστορία, τη συνειδητοποίηση και την αποδοχή του τραύματος, το αίτημα για συγγνώμη, τη συγχώρεση. Το μοτίβο της θάλασσας που επαναλαμβάνεται και στις τρεις ιστορίες μοιάζει να υπενθυμίζει την καθαρτήρια δύναμη της καταβύθισης στον εαυτό και της ενδοσκόπησης…
Δημήτρης Μπάμπας
