(Ο θησαυρός)
του Corneliu Porumboiu

Η εναρκτήρια σκηνή μοιάζει να θέτει τον τόνο στην ταινία: ένας πατέρας αφηγείται /διαβάζει στο μικρό του γιο την ιστορία του Ρομπέν των Δασών. Όμως η συνέχεια προσγειώνει το θεατή σε μια σκληρή οικονομική πραγματικότητα: ο ήρωας γίνεται αποδέκτης αιτήματος δανεισμού από ένα γείτονα του και αρνείται. Όσο ασυνήθιστο και ακραίο φαίνεται στο βλέμμα του θεατή το αίτημα, η συνέχεια του δείχνει εξίσου παράδοξη: ο ήρωας με τον γείτονα του συνεταιρίζονται, με αρχικό κεφάλαιο ακριβώς το πόσο του δάνειου, και αποδύονται σ' ένα κυνήγι θησαυρού σ' ένα χωριό της Ρουμανίας.
Αναπτύσσοντας όλη την ταινία υπό το ύφος του λιτού ρεαλισμού, τόσο οικείου από τις προηγούμενες ταινίες του -12:08 East of Bucharest (2006), Police, Adjective (2009), When Evening Falls on Bucharest or Metabolism (2013)-, ο σκηνοθέτης αναδεικνύει το κωμικό όπως αυτό προκύπτει μέσα από την ανέλιξη του κυνηγιού για το θησαυρό. Είναι ένα κωμικό της επανάληψης: όλα τα γεγονότα -συμβάντα επαναλαμβάνονται -με αποκορύφωμα τη σκηνή του σκαψίματος και τη επαναλαμβανόμενη λειτουργία του ανιχνευτή μετάλλων. Ενισχύοντας έτσι το κάθε γεγονός και εξοικειώνοντας τον με τον θεατή, αυτό χάνει την αφηγηματική του διάσταση και αποκτά περισσότερα κωμικά χαρακτηριστικά.
Αν και η σχεδίαση και των δύο κεντρικών ηρώων στηρίζεται στην αφέλεια και την ευπιστία -στοιχεία απαραίτητα για να παραχθεί το κωμικό-, ωστόσο στο φόντο υπάρχει κάτι παραπάνω: αυτός δεν είναι παρά ένας λόγος για το ιστορικό παρελθόν της χώρας, δηλαδή τον κομουνισμό (και τις μυθολογίες του) και τους απόηχους του στο σήμερα. Και φυσικά υπάρχει πάντα η διαπραγμάτευση (και στην οικονομική της διάσταση) ως ένα μοτίβο που συνεχώς καθορίζει τις ανθρώπινες σχέσεις.
Ό,τι όμως συνιστά την αφηγηματική ανατροπή στη ταινία, δεν είναι η μη αναμενόμενη από τον θεατή επιτυχία του πρωταγωνιστικού διδύμου, αλλά ο παραμυθιακός χαρακτήρας που εντέλει αυτή έχει. Άλλωστε η αφέλεια των δύο κεντρικών χαρακτήρων δεν είναι πάρα ίδιον των παραμυθιών.
Τοποθετώντας την αφηγηματική ανατροπή ακριβώς στην τελευταία σκηνή της ταινίας, ο σκηνοθέτης κλείνει έτσι τον κύκλο που άνοιξε στη πρώτη σκηνή: Ο Ρουμάνος δημιουργός εντέλει αφηγήθηκε με ύφος ακραία ρεαλιστικό και τονισμούς κωμικούς ένα παραμύθι. Και αυτό είναι σίγουρα ένα αληθινό κινηματογραφικό επίτευγμα.

Δημήτρης Μπάμπας