του Pier Paolo Pasolini
 

Μια μεγαλοαστική οικογένεια ενός πλούσιου βιομηχάνου, ζει στο Μιλάνο σε μία πολυτελή βίλα. Πατέρας, μητέρα, γιος, κόρη και υπηρέτρια. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας νέος και πανέμορφος επισκέπτης που δεν μαθαίνουμε ποτέ τον λόγο του ερχομού του. Όλα τα μέλη της οικογένειας (και η υπηρέτρια) μαγνητίζονται και μεθούν από την ομορφιά του και του δίνονται ερωτικά. Ύστερα από ένα μικρό διάστημα ο μυστηριώδης επισκέπτης αποφασίζει να φύγει. Όλοι του εξομολογούνται την επιρροή που είχε στη ζωή τους και μετά την αναχώρησή του, μοιραία, η οικογένεια διαλύεται. Ο γιος αποκτά εμμονή με την τέχνη, η κόρη τρελαίνεται και κλείνεται στη σιωπή, η μητέρα αναζητά τον αγοραίο έρωτα, ο πατέρας χαρίζει το εργοστάσιο στους εργάτες και αναχωρεί, ενώ η υπηρέτρια γυρίζει στο χωριό της όπου χρίζεται αγία... Ποιος ήταν και από που ήρθε αυτός ο μυστηριώδης επισκέπτης που τους αναστάτωσε;
Μια από τις πιο αιρετικές δημιουργίες του Πιερ Πάολο Παζολίνι/ Pier Paolo Pasolini , μοναδική κατά μέτωπο καταγγελία της μεγαλοαστικής τάξης, που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις και ερμηνείες, καθώς για τον Παζολίνι ο άγνωστος θα μπορούσε να είναι  μια ενσάρκωση του Θεού ή του Διαβόλου ή ακόμα και των δυο μαζί, σαν ένα νόμισμα με διπλή όψη. Ο πολυσχιδής Ιταλός δημιουργός σ΄ αυτή  την  προκλητική ταινία μέσα σ’ ένα μυσταγωγικό κλίμα και μια ατμόσφαιρα αποκάλυψης, σκηνοθετεί μια αλληγορία για την παρακμή, την ηθική κατάπτωση και τον εκφυλισμό της αστικής κοινωνίας, ασκώντας οξύτατη κριτική στο βασικό της κύτταρο: από την μια μεριά «τινάζει στον αέρα» έναν από τους βασικούς αστικούς πυλώνες, την οικογένεια, ενώ από την άλλη, η ταινία είναι ένας στοχασμός πάνω στην ανατρεπτική φύση και στην  καταλυτική λειτουργία του έρωτα. Ο νεαρός άνδρας, αδιάφορο αν είναι άγγελος ή διάβολος, χρησιμοποιεί την ομορφιά (κλασικό αστικό ιδεώδες) ως παγίδα και την ερωτική πράξη ως λόγο, αφού παραμένει σχεδόν πάντα σιωπηλός.
Έγραψε ο Βασίλης Ραφαηλίδης για το Θεώρημα: «Η εισβολή του Τέρενς Σταμπ –που έρχεται από το μυθικό άγνωστο για να καταλήξει στο ίδιο- έχει ως συνέπεια αυτή η «άγια» οικογένεια να διαλυθεί στα συστατικά της στοιχεία-μονάδες. Ο εξολοθρευτής άγγελος γονιμοποιεί τους πάντες (κοιμάται με όλους, αρσενικούς και θηλυκούς) με τον δικό του υπέρτατο μύθο της ομορφιάς και της αγνότητας και έτσι τους κάνει ν’ αποκτήσουν συνείδηση της ολοκληρωτικής δυστυχίας τους». Η ταινία, μια από τις πιο πολυσυζητημένες του Παζολίνι, σκανδάλισε και δίχασε το κοινό, στην εποχή της. Ο δημιουργός και ο παραγωγός της ταινίας σύρθηκαν στα δικαστήρια με την κατηγορία της ανηθικότητας, ενώ η Καθολική εκκλησία αντέδρασε και επιτέθηκε στο έργο  με εξαιρετικά βίαιο τρόπο, κατηγορώντας το ως ακραία εκφυλιστικό.

(δ.τ.)