(Η ολοκαίνουργια... Καινή Διαθήκη)
του Jaco Van Dormael
Μια ασεβής σουρεαλιστικού και θεολογικού χαρακτήρα κωμωδία, όπου η εστίαση βρίσκεται στη ζωή, τις πολυπλοκότητες και εντέλει στο νόημα της.
“Ο Θεός υπάρχει. Ζει στις Βρυξέλλες”: Η αφηγήτρια, ένα 12χρονο κορίτσι καταρρίπτει τις βεβαιότητες κάθε άθεου και επιπλέον αποκαλύπτει ότι αυτή είναι η κόρη του. Όμως μακρυά από κάθε χριστιανική παράδοση και ίσως εγγύτερα στον ιουδαϊκή αντίληψη, ο Θεός αποδεικνύεται ότι είναι ο κακός της ιστορίας. Ο νόμοι του δεν είναι παρά παραλλαγές των περίφημων "νόμων του Μέρφυ" και τα ανθρώπινα όντα έρμαια των μικρόψυχων σχεδιασμών του. Εγωιστής, αυταρχικός, άδικος, εκδικητικός και επιπλέον πατερναλιστικός, δεν κυριαρχεί μόνο στον κόσμο αλλά και στο περιορισμένο χώρο της οικογενειακής εστίας. Η γυναίκα του είναι πειθήνια απέναντί του, ο γιος το ως γνωστόν έφυγε και δεν ξαναγύρισε πότε. Μοναδικό πνεύμα αντιλογίας η 12χρονη κόρη του Έα. Αντιδρώντας στην καταπιεστική πατρική εξουσία, η Έα θα εξεγερθεί: θα διαρρεύσει σ' όλο τον κόσμο κάτι συνταρακτικό, την ημερομηνία θανάτου του κάθε ανθρώπου. Οι αλλαγές στις προσωπικές ζωές είναι βαθιές και επιπλέον τραγικές. Η Έα ακολουθώντας το παράδειγμα του μεγάλου αδελφού της αποφασίζει να εγκαταλείψει την πατρική εστία και να κατέβει στον κόσμο. Και επιπλέον να βρει τους δικούς της 6 "αποστόλους" που θα γράψουν τα ευαγγέλια τους. Ο πατέρας της εξοργισμένος την καταδιώκει...
Αυτήν την θεολογικού χαρακτήρα κωμωδία ο σκηνοθέτης την αφηγείται ως ένα παραμύθι. Είναι η "κοκκινοσκουφίτσα" στο σκοτεινό δάσος αντιμέτωπη με τον "κακό λύκο", δηλαδή τον πατέρα της, που ανακαλύπτει τον αληθινό κόσμο: αυτό είναι το μοτίβο. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε παραμύθι, υπάρχει κάτι πολύ σοβαρό (και τραγικό) στον πυρήνα της αφήγησης.
Καταρχάς, η σκηνοθεσία οργανώνει το κωμικό γύρω από μια ασεβή ερμηνεία της θεολογικής χριστιανικής παράδοσης. Είναι η σύγκρουση ανάμεσα στη 12χρονη ηρωίδα και τον πάτερα της -τον Θεό- που βρίσκεται στο κέντρο και η οποία προωθεί την αφήγηση. Ωστόσο, είναι οι 6 ”απόστολοι” που συνθέτουν τον αληθινό πυρήνα της αφήγησης και του παραμυθιού. Ο σκηνοθέτης σχεδιάζει 6 σκίτσα του ανθρώπινου βίου, ένα για κάθε “απόστολο”. Το κάθε σκίτσο κυριαρχείται από την εμμονή, το τραύμα, ή τη ανοικτή πληγή που έχει στιγματίσει την προσωπικότητα του άνδρα ή της γυναίκας: ο ακρωτηριασμός, η λατρεία του θανάτου, η μοναξιά, ο ανεκπλήρωτος έρωτας κ.λπ. Αυτή είναι η αληθινή κρυφή μουσική του κάθε προσώπου που καταφέρνει να “ακούσει” η ηρωίδα. Είναι η αποκάλυψη αυτής της αχανούς ενδοχώρας που φέρνει στο προσκήνιο η σκηνοθεσία. Εδώ τα δραματικά, τραγικά στοιχεία συχνά υπερκαλύπτουν τους κωμικούς τόνους. Τα 6 ευαγγέλια των “αποστόλων” της ηρωίδας δεν είναι παρά όψεις -άλλοτε δραματικές και άλλοτε τραγικές- της ανθρώπινης ζωής στη γη: Αυτές αντικρίζει η ηρωίδα, και από την αφήγησή τους σαγηνεύεται...
Δημήτρης Μπάμπας
