(Η γη της επαγγελίας)
του Andrzej Wajda

Στην πόλη του Λοτζ, ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κέντρα υφαντουργίας του 19ου αιώνα, που βρίσκεται σε ραγδαία ανάπτυξη. Το χάσμα μεταξύ εργοστασιαρχών, συνήθως Γερμανών, Εβραίων, Πολωνών, και εργατικής τάξης, ολοένα και μεγαλώνει. Τρεις νέοι φίλοι, ένας Πολωνός, ένας Εβραίος κι ένας Γερμανός, βάζουν τα χρήματά τους για να χτίσουν ένα εργοστάσιο. Όμως ο άγριος καπιταλισμός τους καταπίνει και τους αναγκάζει να πράξουν ενάντια στις ηθικές αρχές τους.
Μέσα από τη ζωή τους, ο Βάιντα, αντικατοπτρίζει την μετάβαση της Πολωνίας του 19ου αιώνα, από τον φεουδαλισμό στον καπιταλισμό.

Οι δηλώσεις του σκηνοθέτη

“Η γη της επαγγελίας” είναι μια αξιόλογη και ενδιαφέρουσα ταινία, η οποία είχε μεγάλη σημασία για μένα. Έγινε σύμπτωση, η οποία συμβαίνει μόνο στους τυχερούς σκηνοθέτες. Και εγώ έχω τύχη. Πρώτον, γιατί υπήρχε ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα –φωτογραφία, κάτι που δεν εμφανίζεται συχνά στην πολωνική λογοτεχνία. Δεύτερον, ότι τα γυρίσματα έγιναν στην πόλη, η οποία δεν άλλαξε πολύ από το 19ο αιώνα. Καλή επιλογή ήταν η παρουσίαση της  ιστορίας τριών νέων, που ο καθένας εκπροσωπεί ένα διαφορετικό έθνος, αλλά όταν ξεκινούν μαζί μία επιχείρηση, όλοι στρέφονται εναντίον τους. Όλα αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στο βιβλίο, υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες τις οποίες αφαίρεσα. Σκέφτηκα ότι αν Μποροβιέτσκι έμεινε μαζί με την αρραβωνιαστικιά του την Άνκα, δεν θα μπορούσε να γίνει εργοστασιάρχης στην πόλη Λοτζ. Για να γίνει αυτό έπρεπε να παντρευτεί τη Μάντα – την Γερμανίδα. Αυτοί οι τρεις ήρωες, τους οποίους έπαιξαν νέοι ηθοποιοί που μόλις άρχισαν τη καλλιτεχνική τους καριέρα, έδωσαν πολύ δύναμη στη ταινία. Χαίρομαι πως αυτή η εμπειρία τους βοήθησε στην μετέπειτα πορεία τους. Είναι πολύ σημαντική ταινία και χρειαστήκαμε μεγάλη προσπάθεια από όλη την ομάδα να την ολοκληρώσουμε.
Οι γαλλικές εφημερίδες προσπάθησαν να βρουν σε αυτήν την ταινία αντισημιτικά στοιχεία. Το ίδιο έγινε και με την ταινία «Η θυσία του Κόρτσακ» την οποία θεωρώ πολύ αξιόλογη. Την μία στις Κάνες η ταινία χειροκροτήθηκε ενθουσιωδώς και την άλλη δέχτηκε σκληρή κριτική στο «Le Monde». Έγραψαν πως ήταν αντισημιτική. Ξέχασαν όμως να πουν ότι πριν κάποιες μέρες οι γάλλοι φασίστες κατέστρεψαν ένα εβραϊκό νεκροταφείο και η κριτική αυτή είχε σκοπό να αποσπάει την προσοχή του κοινού από αυτό το γεγονός.
Συχνά διάλεγα την πεζογραφία του Γιαρόσλαβ Ιβασκιέβιτς γιατί αυτός ο συγγραφέας διαλέγει ένα ασυνήθιστο θέμα, εκφραστικούς ήρωες και καλό περιβάλλον. Δυστυχώς αυτές οι ταινίες δεν έγιναν τόσο γνωστές όσο οι πολιτικές. Η άποψη μου για τις «Δεσποινίδες του Βίλκο» δεν ήταν καλή αρχικά, σιγά-σιγά την αποδέχτηκα. Είναι διαφορετική ταινία από τις άλλες, δεν έχει κανένα δυναμικό μήνυμα προς το θεατή. Προγράφει μία ζωή, που κυλά, έχει έναν συγκεκριμένο ρυθμό και ξαφνικά σ΄ αυτόν τον τακτοποιημένο κόσμο μπαίνει ένας άντρας, ο οποίος ξυπνάει τις ελπίδες μερικών γυναικών. Είναι ωραία γραμμένο διήγημα, πολύ συνεκτικό Οι διάλογοι της ταινίας προέρχονται κατευθείαν από το βιβλίο το οποίο αποτέλεσε ιδανικό ξεκίνημα για την ταινία. Ο Ιβασκιέβιτς υπέγραφε μερικές φορές το σενάριο, όμως δεν του πολύ άρεσε να συμμετέχει στη δημιουργία του. Πάντα έδινε το ελεύθερο στους σκηνοθέτες και σε έμενα ειδικά, γιατί δουλέψαμε προηγουμένως μαζί την «Brzezina». «Οι δεσποινίδες του Βίλκο» έχουν δυνατούς γυναικείους χαρακτήρες, κάτι που είναι σπάνιο στο πολωνικό σινεμά αλλά και στην λογοτεχνία.
Στην ταινία αυτήν βρίσκεται μια από τις καλύτερες σκηνές, τις οποίες σκηνοθέτησα ποτέ. Πρόκειται για την σκηνή, που οι αδελφές τρώνε για πρωινό το λιθουανικό έδεσμα – αγγούρια με μέλι - και κουβεντιάζουν. Αυτό βγήκε τόσο φυσικό, που ο άντρας ο οποίος προκάλεσε τόση αναστάτωση, δεν ήταν χρήσιμος πια. Έγινε κάτι που καθώς σκηνοθέτησα αυτήν την σκηνή, σκέφτηκα: πάω στο σπίτι, παίξτε μόνες σας. Ήταν ενδιαφέρον, γιατί σήμαινε ότι η ταινία έχει μεγάλη δυναμικότητα και ζει από μόνη της. Αποδείχθηκε ότι όλες οι απαντήσεις που ζητούν οι ηθοποιοί από τον σκηνοθέτη, τις είχε δώσει ήδη ο συγγραφέας στο έργο του. Οι ηθοποιοί έλεγαν τα λόγια τους και ήξεραν τι βγαίνει από αυτά.

(πηγή δελτίο τύπου)