(Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης)
του Tomasz Wasilewski
Με φόντο της πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές που συγκλόνισαν την Πολωνία στα τέλη της δεκαετίας του 80 και τις αρχές της δεκαετίας του 90 -δηλαδή την κατάρρευση του κομουνιστικού καθεστώτος και την επιστροφή της ελεύθερης οικονομίας- η τρίτη ταινία του Πολωνού σκηνοθέτη εστιάζει σε κάτι πολύ πιο προσωπικό: τον έρωτα τόσο στη σαρκική του εκδοχή -δηλαδή τον ερωτικό πόθο- όσο και στη λιγότερο σωματική. Δεν είναι όμως μόνο ο έρωτας και η παρουσία του, αλλά παράλληλα και η απουσία του, δηλαδή η μοναξιά και οι πόνοι τη, η ανάγκη για αγάπη...
Η Agata είναι παντρεμένη σ' ένα γάμο χωρίς πάθος και μόνη της διέξοδος είναι η εκκλησία. Κρυφά ερωτευμένη μ' ένα νεαρό καθολικό ιερέα και αδύναμη να εκφράσει τον έρωτα της, λόγω του ιερατικού σχήματος, η Agata εκτονώνει το ερωτικό της πάθος κάνοντας έρωτα με τον σύζυγό της. Η Iza είναι διευθύντρια του λυκείου και διατηρεί μια παράνομη σχέση με τον χήρο πατέρα μιας μαθήτριας της. Όταν αυτός απομακρύνεται συναισθηματικά και της ζητά να χωρίσουν, η Iza θα εμπλέξει τη μαθήτρια της στις προσπάθειες για να τον κερδίσει ξανά. Η Renata τελεί υπό απόλυση: είναι καθηγήτρια μιας γλώσσας που στο νέο καθεστώς είναι άχρηστη, των Ρωσικών. Ζώντας μια μοναχική ζωή, στρέφει το ενδιαφέρον της προς τη νεαρή γοητευτική γειτόνισά της, τη Marzena, ο άνδρας της οποίας δουλεύει μετανάστης στη Γερμανία. Το ανεκπλήρωτο όνειρο της Marzena είναι να γίνει μοντέλο: ξαφνικά της παρουσιάζεται μια ευκαιρία που θα μπορούσε να είναι και η τελευταία...
4 είναι τα κεντρικά πρόσωπα της αφήγησης που η σκηνοθεσία παρακολουθεί. Για το κάθε πρόσωπο αφιερώνεται ένα ιδιαίτερο, και εν πολλοίς αυτόνομο τμήμα, ωστόσο οι αφηγηματικές γραμμές διασταυρώνονται και η μια ιστορία διαπερνά την άλλη. Σχεδιάζοντας αυτά τα 4 γυναικεία πορτραίτα, ο σκηνοθέτης τα συνδέει με ασθενείς και αδιόρατους δεσμούς και συσχετισμούς με το ευρύτερο κοινωνικό τοπίο και τις ραγδαίες αλλαγές που συμβαίνουν σ' αυτό.
Παρόλο το απόμακρο του σκηνοθετικού ύφους και τους ψυχρούς χρωματικούς τόνους της φωτογραφίας -υπεύθυνος της οποίας είναι ο Ρουμάνος Oleg Mutu-, τα πρόσωπα μοιάζει να φλέγονται από τον ερωτικό πόθο: τουλάχιστον στις 3 των 4 περιπτώσεων. Και αυτή η ένταση του ερωτικού πόθου δείχνει να διαχέεται και στα πρόσωπα του περίγυρου τους και να τα σημαδεύει: στο σύζυγο, τη μαθήτρια, τη γειτόνισσα. Δεν είναι όμως ένας καθαρός ερωτικός πόθος: είναι κυρίως η μοναξιά που τα κυκλώνει και τα φυλακίζει. Η απελπισία.
Γι' αυτό και ο ερωτικός πόθος είναι η έξοδος από αυτή τη φυλακή. Η ελπίδα τους για μια άλλη ζωή. Και η συντριβή της...
Δημήτρης Μπάμπας