(Βαλκανική απογραφή)
των Yervant Gianikian & Angela Ricci Lucchi

Εικόνες του παρελθόντος από τα Βαλκάνια. Ο Δούναβης και το Βελιγράδι. Η εισβολή των Ναζί στην Γιουγκοσλαβία. Μικρές ιστορίες στο περιθώριο της Ιστορίας. Τα πρόσωπα και ο τόπος…
Προϊόν της συνεργασίας του Yervant Gianikian και της Angela Ricci Lucchi, η ταινία επιχειρεί μια περιπλάνηση στο ιστορικό παρελθόν της Βαλκανικής Χερσονήσου. Αφορμή γι' αυτό το ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο είναι οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία. Χρησιμοποιώντας υλικό από παλιές ταινίες γυρισμένες από ερασιτέχνες κινηματογραφιστές, από περιηγητές ή από Γερμανούς στρατιωτικούς, οι σκηνοθέτες επιχειρούν να ανασυνθέσουν την εικόνα του ιστορικού παρελθόντος -όχι μέσα από την παρουσίαση των "μεγάλων" γεγονότων-, αλλά από μέσα τις μικρές ψηφίδες της καθημερινότητας, από τις "ανύποπτες" και χωρίς "πρόθεση" καταγραφές της. Έχοντας ένα αξιόλογο παρελθόν στον χώρο του μη -αφηγηματικού κινηματογράφου, ο Yervant Gianikian και η Angela Ricci Lucchi, διαχειρίζονται "παλιές" εικόνες, χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως ο επιχρωματισμός, η αργή κίνηση ή η μεγέθυνση περιοχών του πλάνου. Απώτερος σκοπός; Μέσα από την ειδική επεξεργασία της εικόνας να αποκαλυφθεί άλλοτε ο κρυμμένος λυρισμός της εικόνας, και άλλοτε η παρουσία του Λόγου της Εξουσίας.
Στην παραγωγή συναντάμε το Φεστιβάλ της Βενετίας (Biennale di Venezia, Settore Cinema), η δε πρεμιέρα της ταινίας έγινε στο Φεστιβάλ του Locarno.

Δημήτρης Μπάμπας

Οι δηλώσεις των σκηνοθετών

Η συσσώρευση των εικόνων που απεικόνιζαν την ανθρώπινη και οικολογική καταστροφή στην πρώην Γιουγκοσλαβία μας προέτρεψε να ψάξουμε για ενδείξεις ύπαρξης των βασικών αξίων, που πλέον δεν μπορούσαν να υπάρξουν. Καταγραφές "της ζωής όπως αυτή είναι". Υλικό για μια ταινία που να υμνεί την ζωή και να κατακρίνει την σύγκρουση και τον διχασμό. Η Ιστορία ιδωμένη από μια ιδιωτική, πιο προσωπική οπτική γωνία, ιστορία με το "ι" μικρό, η οποία να ξεκινά από τα κάτω, από τις λεπτομέρειες. Οι δεκαετίες του 20, του 30, του 40. Μια αναλυτική εργασία, βασισμένη σε μορφές καταγραφής που πλέον δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, οι οποίες πλέον δεν μπορούν να προβληθούν -να κάνουμε άφθαρτες από τον χρόνο, αναμνήσεις που διαφυλάχτηκαν στις εικόνες που βρήκαμε: ταινίες που γυρίστηκαν από ερασιτέχνες, από ταξιδιώτες, από στρατιώτες των Ναζί στα Βαλκάνια.
1940. Οπλισμένος με μια μικρή κάμερα ένας στρατιώτης των Ναζί καταγράφει την κατάληψη και την κατοχή της Γιουγκοσλαβίας. Το πλήθος σιωπηλά παρατηρεί. Μετά την δουλειά, στρατιώτες κάνουν ηλιοθεραπεία στην ακρογιαλιά δίπλα στα τεθωρακισμένα. Λήψεις από αέρα μίας πόλης μετά τον βομβαρδισμό. Πανοραμικές λήψεις μίας πόλης στο έδαφος κατεδαφισμένης, γέφυρες στον Δούναβη κατεστραμμένες.
Ο Δούναβης. Τα χρόνια του μεσοπολέμου. Από τον Μέλανα Δρυμό στην Μαύρη Θάλασσα. Ποταμός της Ευτυχίας για τους Σκύθες.
Καρναβάλι. Συμβολισμοί των μασκών, των στόχων. Μορφές του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού.
Διαπλέοντας τον ποταμό προς τα πάνω, κοιτάζοντας τα τοπία και τα κτήρια όπως ήταν πριν την ερήμωση.
Εικόνες από πόλεις, δρόμους, πλατείες, κτήρια, σιντριβάνια, πάρκα, εκκλησίες, μιναρέδες, τζαμιά. Άνθρωποι από τον Δούναβη: πλήθη, κυνηγοί, γυναίκες με βέλο. Τρύγοι, μεθυσμένοι, παιχνίδια με το νερό, λουόμενοι. Διαφορετικοί λαοί ανάμεικτοι. Ο κεντρικός Δούναβης, η Σλαβική, η Ουγγρική, η Λατινική, η Εβραϊκή, η Μουσουλμανική Ευρώπη.
Μουσική. Νοσταλγία για την εγκαταλελειμμένη γη. Μουσική της εξορίας, της απόστασης, πατρίδες που χάθηκαν μετά από σφαγές, μετά από ξεριζωμό.

(πηγή σημειώσεις για την  παραγωγή)