(Υπόθεση Φριτζ Μπάουερ: Μυστική Ατζέντα)
του Lars Kraume
Σαν ένα θρίλερ κατασκοπίας, με φόντο ένα τοπίο ρευστό και ακόμα χωρίς διαμόρφωση, όπου οι σταθερές απουσιάζουν και το παρελθόν ρίχνει τις σκιές του, η ταινία εστιάζει σ' ένα πρόσωπο ιδιαίτερο: τον Fritz Bauer, τον γενικό εισαγγελέα της Έσσης, που έμεινε στην ιστορία για το ρόλο που διαδραμάτισε στην τιμωρία των ναζί εγκληματιών.
Φρανκφούρτη, τέλη της δεκαετίας του '50. Στην μεταπολεμική και ραγδαία αναπτυσσόμενη Δυτική Γερμανία, ο Fritz Bauer αγωνίζεται να συλλάβει τους ναζί που διέφυγαν της σύλληψης: η εμμονή του είναι ο Adolf Eichmann, πρόσωπο που έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση της ναζιστικής “τελικής λύσης” και το ολοκαύτωμα. Ο Adolf Eichmann κρύβεται σην Αργεντινή και όταν η πληροφορία αυτή φθάνει στον Fritz Bauer, αυτός βρίσκεται αντιμέτωπος με τις παλινωδίες, τις υπεκφυγές και τα εμπόδια των δυτικογερμανικών διωκτικών αρχών. Μαχόμενος μόνος απέναντι στα ναζιστικά κατάλοιπα, ο Fritz Bauer, στην μόνη συμπαράσταση στην οποία μπορεί να προσβλέπει είναι ενός νεαρού βοηθού εισαγγελέα, του Karl Angermann (στο ρόλο ο Ronald Zehrfeld)...
Η ταινία εντάσσεται σ' ένα ρεύμα του γερμανικού σινεμά που επισκέπτεται το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν μ' ένα βλέμμα χωρίς ενοχές ή βαρίδια -πρόσφατη συγγενής ταινία με το ίδιο ιστορικό πλαίσιο ήταν το Im Labyrinth des Schweigens του Giulio Ricciarelli. Τυπική στους αφηγηματικούς και εικονογραφικούς της τρόπους, η σκηνοθεσία στο Der Staat gegen Fritz Bauer (δηλ. Το κράτος εναντίωο του Φριτζ Μπάουερ) σχεδιάζει το πορτραίτο ενός ιστορικού προσώπου, δίνοντας έμφαση στα μυστήρια της αφήγησης και τις αγωνίες ενός δίκαιου αγώνα. Η πληροφορία και η διαχείρισή της, η σχέση μεταξύ των δύο ανδρών -μια σχέση μαθητή- δασκάλου-, οι συνωμοσίες και οι διαπλοκές: αυτά είναι τα κύρια σημεία της αφήγησης.
Παράλληλα, όμως, με την οικοδόμηση μιας ατμόσφαιρα μυστηρίου, ο σκηνοθέτης βυθίζει τον θεατή και σε ελάχιστα τυπικά τοπία ενός σινεμά που γνωρίσαμε από το Rainer Werner Fassbinder: Τα κρυμμένα μυστικά που σκιάζουν τις ζωές των δύο ηρώων υπονομεύουν τον αγώνα τους. Αναμφίβολα, το πιο ενδιαφέρον πρόσωπο από τα δύο κεντρικά δεν είναι αυτό του Fritz Bauer (το ρόλο ερμηνεύει ο Burghart Klaußner), αλλά του νεαρού βοηθού του: μοιάζει αυτός να διχάζεται ανάμεσα στον στερεοτυπικό γερμανικό “καθωσπρεπισμό” και τις σκοτεινές ηδονές (και εξαρτήσεις) της μεταπολεμικής Γερμανίας που ξέρουμε από το έργο του Rainer Werner Fassbinder. Οι σκιές που σημαδεύουν το πρόσωπο του -αντανακλάσεις των οποίων βρίσκουμε και στο πρόσωπο του Fritz Bauer – τον συνδέουν μ' όλο το πλούσιο πολιτισμικό τοπίο τόσο της προπολεμικής όσο και μεταπολεμικής Γερμανίας.
Δημήτρης Μπάμπας