(Επάγγελμα Ρεπόρτερ)
του Michelangelo Antonioni
b_505X0_505X0_16777215_00_images_1718_the-passenger.jpg

Ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία σ’ αυτήν την ταινία του Αντονιόνι όπως άλλωστε και στο “Ζαμπρίσκι Ποιντ” είναι η έρημος. Η έρημος δεν είναι απλά διάκοσμος αλλά εντάσσεται μέσα στο βασικό θέμα της ταινίας: στην έρημο, η κενότητα, η απογύμνωση της ύπαρξης, η αφαίρεση της σάρκας, η απάτη, ο άσκοπος θάνατος. Η διήγηση του Αντονιόνι ακολουθεί αυτή τη πλοκή: το μπέρδεμα των ταυτοτήτων, η παρερμήνευση των πεποιθήσεων και η αυτοκτονία, ο παράλογος θάνατος, η εξαφάνιση χωρίς ίχνη, η έλλειψη τέλους. Για ν’ αποδοθούν όλα αυτά, χρειάζεται κάποια βαρύτητα στην έκφραση που ο Αντονιόνι δεν την αποφεύγει.
Αυτό που διαμορφώνεται μέσα στα θέματα των τελευταίων ταινιών του Αντονιόνι είναι η εμμονή για μια ριζοσπαστική αντιμετώπιση που θανατώνει αυτόν που κρατά στάση παρατηρητή. Το να κοιτάζει κανείς σημαίνει πως δεν αναμειγνύεται και πρέπει να το πληρώσει ωστόσο δεν το ξεπληρώνει βλάπτοντας κάποιον άλλο, αλλά το ίδιο του τον εαυτό: “ο ανόητος θάνατος”. Ο ήρωας του Ρεπόρτερ θα μπορούσε να ‘ναι έμπορος όπλων και το σπουδαιότερο: ένας έμπορος που πιστεύει σ’ αυτό που πρεσβεύει. Αρκείται όμως μόνο στο να κατέχει αυτή την θέση και να μην κάνει τίποτα άλλο ώσπου να πεθάνει. Ο θάνατος του εμπόρου θα μπορούσε να ‘χει έναν νόημα πολιτικό αλλά αυτός ο συγκεκριμένος θάνατος δεν μπορεί να το ‘χει. Η μοίρα επίσης αυτουνού που παρατηρεί είναι να πλανιέται. Ταξιδεύει (Αγγλία, Αμερική, Κίνα, Αφρική, Ισπανία), αφήνει κάτι πίσω του, ένα κομμάτι από τον ίδιο του τον εαυτό, για να τον ξαναβρεί. (Στην ταινία συμβαίνουν αλλαγές, μερικές φορές βαρυσήμαντες αλλά μόνο με τα λόγια). Βρίσκει ωστόσο τον θάνατο. Ανάμεσα σ’ αυτόν και τον θάνατο στην διάρκεια της πλάνης του, μια νέα κοπέλα, ο έρωτας το τελευταίο δόλωμα. Η πορεία του ρεπόρτερ χαρακτηρίζεται από μια επαναστατική στάση αγέρωχη αλλά και απομονωμένη, που είναι παράλληλη με ενέργειες πολιτικής εξέγερσης χωρίς να εντάσσεται σ’ αυτές.
Η απαισιοδοξία του Αντονιόνι: η εξέγερση πάντα καταπνίγεται όντας αναγκαία και μάταια, υπόσχεση θανάτου, το μέλλον ανήκει στους πρωτοπόρους (Ζαμπρίσκυ), στους φασίστες δικτάτορες (Επάγγελμα  Ρεπόρτερ), στους ευνουχιστές παραγωγούς των ταινιών.

 (από το περιοδικό in : Cahiers du cinéma n° 262-263, janvier 1976).