(Ανγκάρ: Η ματωμένη εποχή)
της Neary Adeline Hay
Λήψη από ένα εν κινήσει αυτοκίνητο. Εικόνες από την ύπαιθρο της Καμπότζης. Μια επιστροφή: ένας επιζών του ολοκαυτώματος των Ερυθρών Χμέρ επιστρέφει πίσω, στον τόπο του, αναζητώντας του δαίμονες του παρελθόντος, τους εκτελεστές της γενοκτονίας .
Angkar στα καμποτζιανά σημαίνει Οργανισμός και ήταν αυτή η λέξη με την οποία αναφερόταν το Κομουνιστικό Κόμμα της Καμπουτσέα την εποχή της απόλυτης εξουσίας του: από το 1975 μέχρι το 1979. Ενεργώντας υπό τις ιδεολογικές επιρρόες της κινέζικης Πολιτιστικής Επανάστασης, το Κομουνιστικό Κόμμα καθοδήγησε και εντέλει υλοποίησε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του 20ου αιώνα, τη γενοκτονία 3 εκατομμυρίων αθώων Καμποτζιανών, το μοναδικό έγκλημα των οποιών υπήρξε η μη «ευγενική» καταγωγή τους, ότι δηλαδή δεν ήταν μέλη του Κόμματος. Ο ήρωας αυτού του ντοκιμαντέρ, παρόλο που υπήρξε ένας επιζών αυτής της γενοκτονίας που βρήκε καταφύγιο στη Δύση, στο Παρίσι, παρέμεινε εσαεί, παντού και πάντα, ένα θύμα της εξουσίας των Ερυθρών Χμερ.
Επιστρέφοντας στον τόπο του εγκλήματος, το θύμα συνοδεύεται (και κινηματογραφείται) από την κόρη του: είναι η σκηνοθέτις του ντοκιμαντέρ. Παρακολουθεί τον πατέρα της, καθώς συναντά τους συγγενείς του, καθώς περιηγείται στους τόπους των εγκλημάτων, τους τόπους των μαρτυρίων και των παθών. Αυτή η περιήγηση συνοδεύεται από το ζόφο της προφορικής αφήγησης: ο επιζών θυμάται και οι μνήμες είναι οδυνηρές. Αυτός ο ζόφος των αναμνήσεων αντιπαρατίθεται με τις εικόνες: ό,τι βλέπουμε είναι εικόνες μιας τυπικής αγροτικής ζωής. Πάνω σ' αυτές τις γαλήνιες εικόνες επικάθονται οι ζοφερές μνήμες του παρελθόντος.
Συμπληρωματικά των προηγουμένων, οι συνεντεύξεις με τα πρόσωπα της άλλης πλευράς, τους θύτες -έναν στρατιώτη, ένα πληροφοριοδότη- μοιάζουν παράδοξα γαλήνιες: ο χρόνος έχει απαλύνει τον τρόμο; Είναι η σπασμένη από τον πόνο φωνή του θύματος που διαρκώς μας υπενθυμίζει ότι το τραύμα παραμένει ανοικτό. Και όπως συμβαίνει με τους επιζώντες των γενοκτονιών, όσους κουβαλούν το δυσβάστακτο βάρος της επιβίωσης και του διαρκούς πένθους υπάρχει η δραματική ερώτηση: το «γιατί εγώ;» του επιζώντα. Απάντηση σ' αυτήν αναζητεί πρωτίστως ο ήρωας. Και είναι λίγο πριν το τέλος που θα τη βρει: «Επέζησα για να πω την ιστορία μου» είναι η απάντησή του.
Και το Κακό; Η δικαιοσύνη που έχει (ή δεν έχει;) αποδοθεί; Στην πιο δραματική κορύφωση του ντοκιμαντέρ θα δούμε το πρόσωπο του Κακού, τους θύτες σήμερα: κοιτούν κατάματα τον φακό και μια επιγραφή μας πληροφορεί για την ιδιότητά τους: ο εκτελεστής, ο δικαστής...
Αυτή είναι η καταδίκη που η σκηνοθέτις τους επιφυλάσσει...
Δημήτρης Μπάμπας