(Ο 20ος μου αιώνας)
της Ildikó Enyedi

Ο συγκερασμός ετερόκλητων στοιχείων αποτελεί το κεντρικό στοιχείο της ταινίας Ο Εικοστός μου Αιώνας (βραβείο Camera d' Or στο Φεστιβάλ Καννών). Επεισόδια από την τεχνολογική επανάσταση του 20ου αιώνα, σκηνές από τη ζωή αγρίων ζώων, η περιπέτεια της ζωής δύο δίδυμων αδελφών: όλα αυτά συνιστούν την πρώτη ύλη της ταινίας. Ωστόσο, μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα κεντρικό άξονα στην ταινία και αυτός, χωρίς αμφιβολία, είναι ένα στοχασμός -με μέσο την αλληγορία-, για τη γυναικεία ταυτότητα στις αρχές του 20ου αιώνα: οι διαφορετικές διαδρομές στη ζωή, που ακολουθούν οι δύο δίδυμες αδελφές, Dora και Lili (αναφορά (;) στις αδελφές ηθοποιούς του βωβού κινηματογράφου Lillian και Dorothy Gish) αποτελούν εκφράσεις δύο εκ διαμέτρου αντίθετων εκδοχών της γυναικείας φύσης. Η μια, η Dora, ακολουθεί μία επιθετική τακτική απέναντι στους άνδρες, χρησιμοποιώντας ως όπλα τη γυναικεία σαγήνη, ενώ η δεύτερη, η Lili, επιλέγει τον δρόμο ενός μαχητικού αναρχισμού, παραμένοντας πάντα αμήχανη μπροστά στην ανδρική εξουσία. Λιγότερο πραγματικά πρόσωπα και περισσότερο χαρακτήρες σύμβολα, οι δύο ρόλοι (που τους υποδύεται η ίδια ηθοποιός, η Πολωνέζα Dorotha Segda), φαίνεται ότι συνιστούν δύο συμπληρωματικές εκδοχές της γυναικείας προσωπικότητας. Αιτούμενο της δραματικής πλοκής; Η συνάντηση (και συγχώνευση;) αυτών των δύο διαφορετικών εκδοχών του γυναικείου προσώπου. Αυτός ο κεντρικός άξονας συμπληρώνεται από στοιχεία ξένα στην υφή και στην ουσία -όπως οι τεχνολογικές εξελίξεις στην αρχή του 20ου αιώνα, ή επεισόδια γεμάτα ειρωνεία από τη ζωή άγριων ζώων- στοιχεία, που συνεισφέρουν στην αφήγηση μια αίσθηση του παράδοξου. Όμως είναι η ίδια αφήγηση που θυμίζει στιγμές του βωβού κινηματογράφου (ένα χαρακτηριστικό που θα βρούμε και στις άλλες ταινίες της Ildikó Enyedi), είναι η λεπτή ειρωνεία που πολλές φορές δίνει τον τόνο στην αφήγηση, είναι η διάσταση παραμυθιού που αποτελεί την συγκολλητική ουσία. Έτσι το τελικό αποτέλεσμα διαθέτει την ελαφρότητα ενός παραμυθιού με ηρωίδα τη γυναίκα στον 20 αιώνα.

Δημήτρης Μπάμπας