(Οι άντρες δεν κλαίνε)
του Alen Drljević

Ένα δένδρο, ξερό, χωρίς φύλλα και καρπούς, χωρίζει την οθόνη σε δύο τμήματα, στην εναρκτήρια εικόνα αυτής της ταινίας από τη Βοσνία. Μια εικόνα μεταφορά.
Μια ομάδα μεσήλικων ανδρών έγκλειστων σ’ ένα χειμερινό θέρετρο στο βουνό είναι οι κεντρικοί ήρωες της ταινίας. Όλοι τους βετεράνοι του εμφυλίου πόλεμου, από τις διάφορες εθνότητες της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας.: Κροάτες, Σέρβοι, Βόσνιοι -Μουσουλμάνοι. Και μεταξύ τους στο ρόλο ενός συντονιστή της ομάδας, ένας Σλοβένος. Σκοπός αυτής της ετερόκλιτης σύναξης είναι η συνάντηση μεταξύ των πρώην αντιπάλων, η διαχείριση του τραυματικού παρελθόντος, η συνδιαλλαγή. Και στη διαδικασία αυτή ο Σλοβένος συντονιστής, ως εκπρόσωπος μιας εθνότητας σχετικά αμέτοχης στα του πολέμου που ακολούθησε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, έχει ένα καθοριστικό λόγο.
Η σκηνοθεσία σχεδιάζει καταρχάς μια πινακοθήκη προσώπων που όλα σφραγίζονται από την πολεμική εμπειρία. Ενώ, η αφήγηση καταγράφει τις ομαδικές συνεδρίες της ομάδας, τις αφηγήσεις των πολεμικών εμπειριών, τις λεκτικές συγκρούσεις μεταξύ των πρώην αντιμαχομένων, τις απόπειρες για συνδιαλλαγή. Οι απόηχοι των πολεμικών συγκρούσεων στο σήμερα, τα τραύματα, φανερά ή κρυφά, οι πληγές που είναι ακόμα ανοιχτές. Ιστορίες από τα πεδία των μαχών, τόνοι εξομολογητικοί, λόγοι εκ βαθέων.
Έχοντας ένα ειδικό ενδιαφέρον -που άπτεται της επιστήμης της ψυχολογίας-, η αφήγηση ποτέ δεν απομακρύνεται πραγματικά από την αίθουσα με τις ομαδικές συνεδρίες. Όπως εξάλλου και οι ήρωες της δεν μπορούν να απομακρυνθούν από τα πεδία των μαχών.
Και γι’ αυτό οι τελικές σκηνές, παρόλο τον πένθιμο χαρακτήρα τους, δείχνουν σαν να σπάνε το φαύλο κύκλο μέσα στον οποίο τα πρόσωπα ήταν εγκλωβισμένα. Η συγχώρεση φαίνεται ότι είναι δυνατή...

Δημήτρης Μπάμπας