(Cold November)
του Ismet Sijarina

Αρχές δεκαετίας του 90. Στην ήδη διαμελισμένη Γιουγκοσλαβία, στα απομεινάρια της, ο λαός του Κοσόβου – αυτόνομη τότε επαρχία της Σερβίας - εξεγέρθηκε και διεκδίκησε την ανεξαρτησία του. Ο λόγος, ή μάλλον η αφορμή, ήταν η αφαίρεση της ανεξαρτησίας από τη κυρίαρχη Σερβία.
Αυτό είναι το πλαίσιο στην ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου Κοσοβάρου σκηνοθέτη Ismet Sijarina. Ωστόσο, και παρόλο που το πλαίσιο είναι “εθνικοπατριωτικό” , η προσέγγιση του σκηνοθέτη κάθε άλλο από “ηρωική” είναι.
Η αφήγηση της ταινίας έχει στο κέντρο της μια οικογένεια Αλβανών. Τα μέλη της είναι ο αρχηγός της Fadili, ο οποίος εργάζεται σαν αρχειοθέτης σε μια δημόσια υπηρεσία, η σύζυγός του, και τα δύο τους παιδιά. Την οικογένεια συμπληρώνει ο άρρωστος πατέρας του Fadili. Οι αναταραχές της εξέγερσης διαταράσσουν την οικογενειακή ζωή και θέτουν τον ήρωα προ διλημμάτων. Πρέπει να προκρίνει την οικογένεια ή να ακολουθήσει το “ρεύμα”, να υπακούσει δηλαδή στις προτροπές για συμμετοχή του στο “εθνικό αγώνα”;
Ο σκηνοθέτης, με τρόπους και μέσα συμβατικά, εστιάζει στον ήρωα και τη βασανιστική του πορεία να αναζητήσει μια ισορροπία μέσα στο χάος της εξέγερσης. Είναι η κατάρρευση των βεβαιοτήτων, η ανατροπή των σταθερών μιας ζωής ό,τι χαρακτηρίζει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Ο σκηνοθέτης, παρόλο που κάποιες φορές υποκύπτει στις ευκολίες της ηθογραφίας, αρνείται τις ευκολίες ενός “εθνικοπατριωτικού” λόγου (και ό,τι αυτός συνεπάγεται). Στέκεται στις στιγμές της αμηχανίας, στις σιωπές, τους δισταγμούς. Σχεδιάζει, δηλαδή, το πορτραίτο ενός αντί-ηρωικού προσώπου και είναι αυτό που κάνει τον ήρωα ένα αληθινά δραματικό πρόσωπο. Ό,τι είναι η προτεραιότητά του είναι η οικογένεια, και όχι η πατρίδα....

Δημήτρης Μπάμπας