(Το βαμμένο πουλί)
του Václav Marhoul
(το σχόλιο του Θόδωρου Σούμα)

Μια ανεπανάληπτη, μοναδική ταινία, από τις καλύτερες φετεινές, με μεγάλη αισθητική και νοηματική δύναμη, σκληρή και δυσβάσταχτη για τις επικριτικές, αποκαλυπτικές κι επώδυνες αλήθειες της για την ασπλαχνία, βιαιότητα και φρίκη της κοινωνίας και της ανθρώπινης ζωής...
Μια ατέλειωτη Οδύσσεια δοκιμασιών και δεινών εις βάρος ενός μικρού παιδιού, εβραιόπουλου, πιασμένου αδυσώπητα στη δίνη του Β' Παγκοσμίου πολέμου, που το κατατρέχουν, το χτυπούν, το τρομοκρατούν, το εκμεταλλεύονται, το βιάζουν, το παραμυθιάζουν, το χρησιμοποιούν ανελέητα στις μεγαλεπήβολες επιδιώξεις τους...
Μια υπέροχη διασκευή του πολύ καλού μυθιστορήματος "Το βαμμένο πουλί¨" (εκδ.Μεταίχμιο) του πολωνοεβραίου συγγραφέα Γ. Κοζίνσκι από τον Τσέχο σκηνοθέτη Β. Μαρχούλ. Στην Πολωνία και Τσεχία δεν άντεξαν τις μομφές κι επικρίσεις του Πολωνού συγγραφέα Κοζίνσκι, που έκανε καριέρα ως μετανάστης στις ΗΠΑ. Αλλά κατόπιν, ακόμη και στην Αμερική, του επιτέθηκαν ξανά με το σκεπτικό πως είχε αρχικά πει πως το βιβλίο του βασιζόταν σε προσωπικά βιώματά του, κάτι που αργότερα διαψεύστηκε ακόμη κι από τον ίδιο. Τελικά όλες αυτές οι οδυνηρές δοκιμασίες και αμφισβητήσεις, το ότι δεν τον κατανόησαν, συν το τραυματικό παρελθόν του, τον οδήγησαν σε μια τραγική, θλιβερή αυτοκτονία...
Θ.Σ.


Το σημείωμα του σκηνοθέτη
Για τον Κοζίνσκι, η βία αποκαλύπτει την ουσία του ανθρώπινης υπόστασης. Για την κινηματογραφική μεταφορά αυτού του κλασσικού μυθιστορήματος, ο στόχος μου ήταν να δημιουργήσω μια σειρά από αποσπασματικές ιστορίες, που σωρευτικά, οδηγούν τον πρωταγωνιστή μας σε ένα οδοιπορικό στην καρδιά της σκοταδιού της ανθρώπινης ψυχής. Κάθε κομμάτι της ταινίας είναι ένα ψηφίο, μια επιμέρους λεπτομέρεια ενός μεγαλύτερου πίνακα, σε έναν καμβά όπου έχει σχεδιαστεί η πορεία του πρωταγωνιστή προς την τελική κάθαρση.
[…] Η ψυχή του έργου είναι η ποίηση. Είναι ο ζωντανός ψυχικός κόσμος του πρωταγωνιστή, ο οποίος παραμένει πανέμορφος, παρά τον τρόμο που των περιβάλλει. Η καρδιά της ταινίας είναι επίσης, η γεωγραφική και ιστορική της τοποθέτηση, και οι άνθρωποι που θα συναντήσει το αγόρι.
[…] Η ταινία έχει γυριστεί σε ασπρόμαυρο 35άρι φιλμ σε Cinemascope. Κανένα άλλο format δεν θα μπορούσε να αποτυπώσει με τόση ακρίβεια και δύναμη, τόσο την ομορφιά όσο και τη βαναυσότητα της ιστορίας μας. […] Η αφήγηση επέλεξα να είναι μη- λεκτική, καθαρά κινηματογραφική. Στο μυθιστόρημά του ο Κοζίνσκι δεν διευκρινίζει την ακριβή τοποθεσία στην οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα. Γνωρίζουμε μόνο ότι η ιστορία λαμβάνει χώρα κάπου στην Ανατολική Ευρώπη, όπου ομιλείται μια ιδιαίτερη σλαβική διάλεκτος. Αποφάσισα έτσι στην ταινία να ακούγεται μια μίξη από σλαβικά ιδιώματα.

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)