Microcassette-The Smallest Cassette I've Ever Seen, Igor Bezinović & Ivana Pipal
"Home is where the Heart is. Love Petra", Washington 1996
Γραμμένη στην ετικέτα μιας μικροκασέτας sony, θαμμένης στη χωματερή ενός κροατικού νησιού, η παραπάνω κοινότυπη ρήση θα μπορούσε να περάσει κι απαρατήρητη, όχι όμως για τον Ζόκι, έναν τύπο που για να χωνέψει τα καλαμάρια που έχει φάει αποφασίζει να βολτάρει μέσα σε έναν υπέροχο σκουπιδότοπο, στην κορυφή του νησιού με την καλύτερη προτεινόμενη θέα. Και παρόλο που οι Igor Bezinović & Ivana Pipal μας προειδοποιούν από την αρχή ότι κάποια μέρη της σύντομης ιστορίας τους δεν είναι αληθινά, δε χρειάζεται να περιμένει κανείς πολύ για να το διαπιστώσει. Όνειρο ή πραγματικότητα, αυτή η περιπλάνηση του Ζόκι μας εκπλήσσει ωστόσο, όχι τόσο με την παραδοξότητά της όσο με τους περίπλοκους συνειρμούς του ήρωα, που είναι και ο εξωτερικός αφηγητής.
Με αφορμή την πολύτιμη ανακάλυψη της μικροκασέτας κάτω από τον σωρό των σκουπιδιών, ο μοναχικός περιπατητής ξεκινάει από την “ Κριτική του καθαρού λόγου” και την καντιανή θεώρηση του χώρου για να περάσει -πάντα με παιγνιώδη τρόπο- σε μια καταιγιστική προβολή εκδοχών και πιθανοτήτων, μέσα από τεχνικές stop-motion και collage animation, αναπλάθοντας διαφορετικά σενάρια για την προέλευση και ταυτότητα του ευρήματός του. Οι συνθήκες, τα πρόσωπα, ο χώρος και ο χρόνος αλλάζουν διαρκώς σ΄αυτή την αγωνιώδη αναζήτηση της αλήθειας, στην αποκατάσταση μιας λογικής που ξεχειλίζει από χιουμοριστικά και σουρεάλ στοιχεία, που δεν παύει ωστόσο να συνιστά και μια ανορθόδοξη αλλά εύστοχη απόπειρα κοινωνικής ανθρωπολογίας.
Τελικά τι είναι η καρδιά; Πού είναι η καρδιά; Και πού καταλήγουν όλα, αν όχι σε μια χωματερή, βορά των αρπακτικών; Σε αυτή την πολυμεσική μικρού μήκους ταινία που κινείται με οδηγό το τυχαίο μεταξύ μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και animation, οι Igor Bezinović & Ivana Pipal επιφυλλάσουν τελικά για τον ήρωά τους την πιο ρομαντική λύση, επιβραβεύοντας τον για τις τολμηρές του παρεκτροπές στα μονοπάτια του γκροτέσκου και της φαντασίας.
Καλλιόπη Πουτούρογλου
Sticker, Georgi M. Unkovski
Ένας πατέρας που απεγνωσμένα προσπαθεί να φθάσει στη θεατρική παράσταση που συμμετέχει η κόρη του. Μια αλυσίδα παρεξηγήσεων που τον εμποδίζουν. Αυτή η μικρού μήκους ταινία από τη Βόρεια Μακεδονία είναι μια κωμωδία παρεξηγήσεων στην οποία το κωμικό και το τραγικό αλληλοδιαπλέκονται.
Ο Dejan (στο ρολό ο εξαιρετικός Sashko Kocev), ο κεντρικός χαρακτήρας της αφήγησης βρίσκεται διαρκώς στα όρια της υστερίας. Η αποτυχημένη προσπάθεια του να ανανεώσει την άδεια κυκλοφορίας του αυτοκινήτου είναι η αφετηρία μιας σειράς συμβάντων που σιγά-σιγά κλιμακώνουν τη δράση. Το παράλογο, η παρεξήγηση, η σύμπτωση, η τραγική ειρωνεία, συνιστούν κεντρικά στοιχεία της ταινίας. Το κωμικό της είναι ένα κωμικό της εξαθλίωσης, που παρακολουθεί τη σταδιακή κάθοδο του ήρωα, τη απώλεια της αξιοπρέπειας του, την ταπείνωσή του.
Δημήτρης Μπάμπας
Nina, Hristo Simeonov
Ένα κορίτσι, η Νίνα ζει τη σκληρή ζωή του δρόμου: βγάζει τα προς το ζην κλέβοντας πορτοφόλια. Βρίσκεται υπό την προστασία ενός ηλικιωμένου άνδρα, ο οποίος την καθοδηγεί και την εκπαιδεύει. Μια ανεπιτυχή απόπειρα της να κλέψει ένα πορτοφόλι την φέρνει αντιμέτωπη με το θύμα της, μια νεαρή γυναίκα.
Κάμερα στο χέρι που σχεδόν αγγίζει τα πρόσωπα: Ο σκηνοθέτης ακολουθεί τους δρόμους του ρεαλισμού των αδελφών Dardenne και παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την νεαρή του ηρωίδα. Μακριά από κάθε ηθικολογία ή ρηχό συναισθηματισμό σχεδιάζει ένα χαρακτήρα και έναν κοινωνικό περίγυρο που μοιάζει να κατάγεται από τον «σκληρό» ρεαλισμό των ιστοριών του Charles Dickens. Η αφηγηματική εκκρεμότητα της δραματικής πλοκής συνίσταται στη δυνατότητα για απόδραση του κοριτσιού από τις δαγκάνες του κοινωνικού περιθωρίου και της ζωής στο δρόμο.
Δημήτρης Μπάμπας
Bilet de iertare / Letter of Forgiveness, Alina Serban
1885. Η κουζίνα ενός αρχοντικού στην ύπαιθρο της Ρουμανίας. Το σύστημα της δουλοπαροικίας είναι σε ισχύ και οι υπηρέτες του αρχοντικού είναι στην πραγματικότητα σκλάβοι. Η ξαφνική επίσκεψη του βασιλιά αναστατώνει το υπηρετικό προσωπικό και τους ένοικους. Μια υπηρέτρια, η Maria, Ρομά, με αποφασιστικότητα και θράσος, αψηφώντας τις τελετουργίες και τις ιεραρχίες του χώρου απευθύνεται στο βασιλιά. Του ζητά να δώσει την ελευθερία στον γιο της, Dinca, επίσης υπηρέτη και σκλάβο στο αρχοντικό. Όμως η ιδιοκτήτρια του έχει διαφορετική γνώμη…
Βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία που οδήγησε στην κατάργηση του συστήματος της δουλοπαροικίας στη Ρουμανία, η σκηνοθέτις δημιουργεί στον περιορισμένο χώρο ενός αρχοντικού και μέσα στον επίσης περιορισμένο χρόνο μιας μικρού μήκους ταινίας, υψηλές δραματικές εντάσεις. Όλη η σκηνοθεσία της στηρίζεται στα βλέμματα και τις ανταλλαγές τους, στην κίνηση της υπηρέτριας- δουλοπάροικου μέσα στο χώρο του αρχοντικού, στην αποφασιστικότητά της να υπερβεί τους περιορισμούς στην κίνηση, στην ένταση του βλέμματός της. Παρόλο που η ταινία αποτελεί μέρος μιας επερχόμενης μεγάλου μήκους ταινίας, διαθέτει επάρκεια και αυτάρκεια στη δραματική της πλοκή.
Στον κεντρικό ρόλο της υπηρέτριας η σκηνοθέτις αυτοπροσώπως Alina Serban.
Δημήτρης Μπάμπας
Bucureștiul văzut de sus / Bucharest seen from above , Andrei Rautu
Η τελευταία μέρα στον έξω κόσμο μιας ηλικιωμένης. Στη διαδρομή προς τον οίκο ευγηρίας την συνοδεύουν , η κόρη της και ο εγγονός της. Ο καιρός είναι ηλιόλουστος όμως αυτή η καλοκαιρία μοιάζει να σκιάζεται από τα συναισθήματα και τις αμφιβολίες των συνοδών της πάσχουσας από γεροντική άνοια ηλικιωμένης κυρίας. Κυρίως όμως του εγγονού που δυσκολεύεται να αποδεχτεί μια μετακόμιση που μπορεί να ιδωθεί και ως εγκατάλειψη.
Χωρίς ίχνος δραματουργικής υπερβολής και με αφηγηματική λιτότητα, ο σκηνοθέτης δημιουργεί ένα πολύπλοκο και πολύχρωμο τοπίο συναισθημάτων με κέντρο πάντα το πρόσωπο της ηλικιωμένης.
Δημήτρης Μπάμπας