του Cristi Puiu

Βασισμένη στο βιβλίο του ρώσου φιλόσοφου και θεολόγου Vladimir Soloviev με τον τίτλο Πόλεμος και Χριστιανισμός: Τρεις συζητήσεις, η ταινία είναι μια συναρπαστική κινηματογραφική απεικόνιση του λόγου, της λεκτικής αντιπαράθεσης, του λεκτικού επιχειρήματος και αντεπιχειρήματος, της διαλογικής, διαλεκτικής συζήτησης.
Λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Ένα χιονισμένο τοπίο, κάπου στη Βόρεια Ευρώπη, ένα αρχοντικό. Μέσα σ’ αυτό, στους πολυτελείς χώρους της, πιο συγκεκριμένα στο σαλόνι, μια συζήτηση σχετική με τον πόλεμο, τη βία, τον χριστιανισμό διεξάγεται στα γαλλικά, με τρόπο παθιασμένο αλλά πάντα κόσμιο ανάμεσα σε τρεις γυναίκες και δύο άνδρες.
Χωρισμένη σε έξη κεφάλαια η αφήγηση έχει στο καθένα από αυτά στο κέντρο ένα χαρακτήρα της ταινίας: τους πέντε συζητητές και ένα υπηρέτη. Ο Cristi Puiu (The Death of Mr Lazarescu,  Aurora, Sieranevada) τοποθετεί όλη τη δράση στο εσωτερικό του αρχοντικού και εκεί εστιάζει, όχι μόνο στη συζήτηση και τις φιλοσοφικές περιπλοκές ή διαπλοκές της αλλά και στα άλλα πρόσωπα του σπιτιού: έναν ηλικιωμένο και κατάκοιτο ένοικο, στους υπηρέτες και τις τελετουργίες τους, στις γεμάτες ένταση και βία συγκρούσεις τους.
Μέσα στον κλειστό χώρο, σχεδόν εγκλωβισμένη, η κινηματογραφική κάμερα καταγράφει, με ένα ήρεμο στοχαστικό τρόπο και  με το βλέμμα ενός κρυφού χαρακτήρα της αφήγησης, τις κινήσεις των προσώπων μέσα στο χώρο, τις χειρονομίες, τις εκφορές του λόγου, τις αντιπαραθέσεις.  Όμως, ως ένα διάλλειμα από την κόπωση του λόγου, καταγράφει από τη θέση ενός απόμακρου παρατηρητή και τις περιπλανήσεις της ομάδας  των συζητητών στη χιονισμένη μαγευτική ύπαιθρο.  Και αυτή η αίσθηση απόκοσμης ηρεμίας, που αποκομίζει ο θεατής από τις εικόνες, μοιάζει να αναδύεται και από τις υπόλοιπες σκηνές της ταινίας…
Ωστόσο, ως μια εξαίρεση στο συνολικό κλίμα της ταινίας, μια αναιτιολόγητη έκρηξη βίας βρίσκεται στο κέντρο της αφήγησης. Όμως η ήρεμη ροή της γρήγορα αποκαθίσταται.  Και ο λόγος έρχεται πάλι σε πρώτο πλάνο. Ο χαρακτήρας αυτής της έκρηξης βίας μοιάζει ως μια μπουνουελική αναφορά, μια ονειρική και εφιαλτική παρέκβαση από την κανονικότητα του λόγου. Υπόμνηση ενός άλλου παράλληλου του λόγου, σύμπαντος.


Δημήτρης Μπάμπας