του Jacques Rivette
(κείμενο του Θόδωρου Σούμα)

(Απόσπασμα από το νεοεκδοθέν βιβλίο του “Κινηματογραφικοί Δημιουργοί”, εκδόσεις Αιγόκερως).

Το Le Pont du Nord (1981) αποτελεί ένα εμπνευσμένο δείγμα ευρέως, επωφελούς και καρποφόρου αυτοσχεδιασμού, είναι ένα κινηματογραφικό διαμαντάκι, ένα μικρό οπτικοακουστικό αριστούργημα (φτωχού προϋπολογισμού). Αποδεικνύει πως ένας σπουδαίος σκηνοθέτης δεν έχει ανάγκη παρά από ελάχιστα συστατικά για να δημιουργήσει μια ωραία ταινία. Συνήθως ο Ριβέτ επιλέγει πολύ καλά, μεγάλα εσωτερικά ντεκόρ, πιο συγκεκριμένα βίλες που χρησιμοποιεί και βάφει ευφάνταστα. Στο Le Pont du Nord έχει όμως ως ζωντανό σκηνικό τα υπέροχα εξωτερικά του καθημερινού, γραφικού, παλαιού Παρισιού που κατεδαφίζεται και χάνεται, τις συνοικίες της παρισινής περιφέρειας, τους δρόμους, τα πάρκα, τα σκαλοπάτια του και τα γλυπτά λιοντάρια, που χρησιμοποιεί εξαιρετικά· συν δύο απαστράπτουσες ηθοποιούς, τις μητέρα και κόρη, Μπυλ και Πασκάλ Οζιέ που περιπλανώνται στην πόλη, κουβεντιάζοντας, για τη ζωή, το παρελθόν και τον έρωτα· για το ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και πού πάμε. Με το ελάχιστο αυτό, και πάμφθηνο υλικό, ο Ριβέτ φτιάχνει μια εκπληκτική, όμορφη, απλή, απίστευτη ταινία. Με αυτό το υλικό είχε φτιάξει, το 1980, ένα ξεχωριστό, ποιητικό, δημιουργικό ντοκιμαντέρ, το Paris s'en va, Το Παρίσι φεύγει, εννοώντας πως το παλιό Παρίσι καταστρέφεται κι αναχωρεί. Και στις δυο ταινίες το παλαιό Παρίσι ανοικοδομείται, φθείρεται και χάνεται...
Στα μέσα της ταινίας βάζει μπρος μια σκοτεινή, “αστυνομική” ιστορία μυστηρίου με γκανγκστερική και πολιτική συνωμοσία και ένα νεφελώδες δίχτυ παρακολούθησης των ανθρώπων, εποικισμένο από “κατασκόπους” που η νεαρή τους βλέπει παντού, έναν ιστό της αράχνης, έναν ισχυρό απαίσιο “δράκο” που τους κρατά όλους δέσμιους. Υποκρύπτονται κάποια γκανγκστερική συμμορία και κάποια πολιτική, κρατική ή παρακρατική οργάνωση; Η αστυνομία ή η αντιτρομοκρατική; H ώριμη γυναίκα, ανακατεμένη στο παρελθόν με την αναρχική, τρομοκρατική πολιτική δράση, που μόλις έχει βγει από τη φυλακή, και η νεαρή προβάλλουν πάνω σε έναν χάρτη του Παρισιού το επιτραπέζιο παιχνίδι της χήνας (το ελληνικό φιδάκι) που έχουν βρει στην τσάντα του ύποπτου, κακόφημου και μπλεγμένου εραστή της γυναίκας· το επιτραπέζιο παιχνίδι έχει ως τετράγωνα εικονίδια – στάσεις, τον τάφο, τον λαβύρινθο, το πηγάδι, τη γέφυρα και τη φυλακή. Το τέλος του φιλμ σηματοδοτείται από τρέλα, ματαίωση, τερματισμό και διάψευση του έρωτα, θάνατο και νέα ελπίδα, γιατί στο παιχνίδι μετά τον τάφο ξαναγυρνάς στην αρχή...

* Link στο Youtube του δημιουργικού ντοκιμαντέρ του Ζακ Ριβέτ, Paris s' en va, το οποίο είναι άμεσα συγγενές προς το Le pont du Nord, γιατί κατασκευάστηκαν από το ίδιο σχεδόν φιλμικό υλικό γυρίσματος.