του Bas Devos
(η κριτική της Καλλιόπης Πουτούρογλου)

«Άκου» , λέει η Shuxiu στον Stefan, και τη στιγμή ακριβώς εκείνη οι δύο νέοι, που δε γνωρίζουν ούτε το όνομα ο ένας του άλλου, μοιράζονται το Εδώ και το Τώρα, σε ένα δασύλλιο κάπου έξω από τις Βρυξέλλες, σε μια no man΄s land, όπου ο άνθρωπος και η φύση γίνονται ένα. Μία από τις ωραιότερες σκηνές αυτής της ήρεμης, μελαγχολικής αλλά βαθιά ανθρώπινης ταινίας του Bas Devos, που ξέρει να λέει ιστορίες μέσα από εικόνες και να πλάθει εικόνες μέσα από όνειρα.
Εκείνος είναι ρουμάνος μετανάστης που εργάζεται σε οικοδομές. Εκείνη κινέζα βιολόγος και ερευνήτρια που μελετάει τα βρύα και τη συμπεριφορά τους, ενώ παράλληλα βοηθάει τη θεία της σε ένα μικρό εστιατόριο. Οι δρόμοι τους θα συναντηθούν αβίαστα, όπως αβίαστα κυλάει και η ταινία. Μια απλή αφήγηση διαδρομών και συναντήσεων, ημερήσιων και νυχτερινών, κάτω από φώτα χαμηλά και διακριτικά, σαν τη μοναξιά των ανθρώπων που τα περιβάλλει. Ο άξονας που διατρέχει το σώμα της αφήγησης είναι η επικείμενη αναχώρηση του Stefan για την πατρίδα του (για διακοπές ή ίσως για πάντα) και μια κατσαρόλα σούπα, φτιαγμένη από τον ίδιο απ’ τα υπολείμματα του ψυγείου του, που μοιράζεται ως αποχαιρετιστήριο δώρο σε φίλους και γνωστούς. Στις διαδρομές του αυτές, μικρές αυτοτελείς ιστορίες δοσμένες αριστουργηματικά σε φορμά 4:3, στις οποίες τεχνικά έργα και αστικό πράσινο συμπορεύονται με το δεύτερο να κερδίζει την πρωτοκαθεδρία, ο ήρωας μας συναντάει πρόσωπα οικεία ή και άγνωστα με τα οποία μοιράζεται, εισπράττει αλλά και εκπέμπει καλοσύνη και ευγένεια, για να συνεχίσει ωστόσο τη δική του μοναχική περιπλάνηση. Μέχρι να συναντήσει ένα πλάσμα που ίσως του αλλάξει τη ζωή.
Εμπνευσμένος από ένα σύντομο δοκίμιο της συγγραφέως Ursula K. Le Guin με τίτλο « The Carrier Bag Theory of Fiction» που ανατρέπει τη θεωρία του πρώτου ανθρώπου κυνηγού και στη θέση της εγκαθιδρύει αυτή του καρποσυλλέκτη, ο Devos απομακρύνεται από την ηρωική ανδρική εικόνα για να στραφεί σε μια πιο θηλυκή αφήγηση. Είναι όμως κυρίως οι απόψεις της βιολόγου και φιλοσόφου Donna Haraway αυτές που τον επηρέασαν στη δημιουργία του Here. Θεωρίες που προβάλλουν την ιδέα ενός «πυκνού, ινώδους παρόντος» για να περιγράψουν τον περίπλοκο ιστό των συνδέσεων που διαπερνούν τη συλλογική μας πραγματικότητα. Και προτείνουν έναν τρόπο σκέψης που ενισχύει την επίγνωση των δεσμών μας με το ανθρώπινο και μη περιβάλλον. Έναν τρόπο επανεκτίμησης μιας σχέσης βαθιά ξεχασμένης, όπως οι σπόροι στην τσέπη του Stefan ή η πυγολαμπίδα στη χούφτα του.
Σε έναν κόσμο που κινείται ασταμάτητα και που σπάνια παρατηρεί ή προσέχει, ο βέλγος σκηνοθέτης σταματάει για λίγο τον χρόνο έξω από ένα προάστειο των Βρυξελλών, αποκαλύπτοντας με τον πιο λεπτεπίλεπτο τρόπο το αόρατο και το ανείπωτο. Και υπενθυμίζοντάς μας ότι στις μικρές ιστορίες συνεργασίας και προσήλωσης βρίσκεται το μέλλον του ανθρώπου.